កិច្ចព្រមព្រៀងរុករករ៉ែនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនជាមួយអាមេរិកបានបញ្ចប់នៅតែការចុះហត្ថលេខា?!
25-April-2025 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អ៊ុយក្រែន៖សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ុយក្រែន កាលពីថ្ងៃអង្គារ៍ទី២៥កុម្ភៈ បានឈានដល់ការឯកភាពគ្នា ទៅលើលក្ខខណ្ឌមួយចំនួននៃសេចក្តីព្រាងកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែ ដែលទីក្រុងកៀររំពឹងថា នឹងទទួលបានការបន្តគាំទ្រពីទីក្រុងវ៉ាស៉ីនតោន ខណៈលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ស្វះស្វែងរកការបញ្ចប់សង្គ្រាមជាមួយភាគីរុស្ស៉ី។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters នៅថ្ងៃពុធ ទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៥។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ុយក្រែន លោក Denys Shmyhal នៅថ្ងៃពុធនេះ បានបង្ហាញព័ត៌មានលម្អិត នៃកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយបញ្ជាក់ថាពាក្យពេចន៍ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងបង្ហាញពីការគាំទ្ររបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីន តោនចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ទីក្រុងកៀវ ក្នុងការទទួលបានការធានាសន្តិសុខ ប៉ុន្តែមិនមានការសន្យាជាក់លាក់ណាមួយនៅឡើយទេ។លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ុយក្រែនបានលាតត្រដាងខ្លឹមសារនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ដោយបញ្ជាក់ថា អ៊ុយក្រែននឹងបែងចែក ៥០% នៃ «ប្រាក់ចំណូលដែលទទួលបាននាពេលអនាគត ពីការធ្វើអាជីវកម្មលើទ្រព្យសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិរបស់រដ្ឋ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពាក់ព័ន្ធ»។ ប្រាក់ចំណូលទាំងនេះ នឹងត្រូវដាក់ចូលក្នុងមូលនិធិរួមមួយ ដែលគ្រប់គ្រងដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែន។ លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា «ប្រាក់បញ្ញើ សម្ភារៈបរិក្ខារ អាជ្ញាប័ណ្ណ និងកិច្ចសន្យាជួលដែលមានស្រាប់មិនត្រូវរាប់បញ្ចូល ក្នុងការចរចាបង្កើតមូលនិធិនេះឡើយ»។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺជាចំណុចស្នូលនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់អ៊ុយក្រែន ក្នុងការទទួលបានការគាំទ្រដ៏រឹងមាំពីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ខណៈដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិករូបនេះ ខិតខំបញ្ចប់សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលជាការណ៍ធ្វើឱ្យអ្នកគាំទ្រអ៊ុយក្រែនព្រួយបារម្ភថា អាចនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់អ៊ុយក្រែន។លោក Shmyhal បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងអនុម័តសេចក្តីព្រាងកិច្ចព្រមព្រៀងនៅថ្ងៃពុធនេះ ដើម្បីឱ្យប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Volodymyr Zelenskiy អាចចុះហត្ថលេខា ក្នុងអំឡុងពេលទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នាថ្ងៃសុក្រទី២៨កុម្ភៈខាងមុខ ជាថ្ងៃដែលលោកគ្រោងនឹងជួបជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ពីលក្ខខណ្ឌ សម្រាប់ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែបឋម ដោយតំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនថា «ការចុះហត្ថលេខានឹងកើតឡើង តែបន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន និងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ឯកភាពលើការធានាសន្តិសុខ និងវិធីសាស្ត្រ ក្នុងការបញ្ចូលការធានាទាំងនោះ ទៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ព្រមទាំងធ្វើឡើងក្នុងវត្តមានរបស់មេដឹកនាំទាំងពីរ»។គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែ ដែលលោក ហ្សេលេនស្គី បានបដិសេធកន្លងមក សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ុយក្រែន នឹងបង្កើតមូលនិធិវិនិយោគកសាងឡើងវិញមួយ ដោយប្រមូលថវិកាពីប្រភពចំណូលរបស់អ៊ុយក្រែន រួមទាំងសារធាតុរ៉ែ អ៉ីដ្រូកាបូន និងវត្ថុធាតុដើមដែលអាចទាញយកបានផ្សេងទៀត។ តមក អ៊ុយក្រែន នឹងផ្តល់ចំណែក ៥០ភាគរយនៃចំណូលរបស់ខ្លួនទៅឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក រហូតដល់គ្រប់ចំនួន ៥០០ពាន់លានដុល្លារ។ ចំណែក សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងផ្តល់ការគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុរយៈពេលវែង សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអ៊ុយក្រែន។
លោក ត្រាំ បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា លោក ហ្សេលេនស្គី ចង់មកកាន់ទីក្រុងវ៉ាស៉ីនតោន នាថ្ងៃសុក្រនេះ ដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏ធំមួយ។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិករូបនេះ ក៏បាននិយាយផងដែរថា ទម្រង់នៃដាក់កងទ័ពរក្សាសន្តិភាព គឺជារឿងចាំបាច់នៅអ៊ុយក្រែន ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចប់សង្គ្រាម អាចសម្រេចទៅបាន។សូមបញ្ជាក់ថា៖លោកដូណាល់ ត្រាំ គ្រាន់តែចូលកាន់អំណាចភ្លាម បានប្រកាសគំរាមថាអ៊ុយក្រែនត្រូវតែបើកផ្លូវឲ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ចូលទៅជីកយករ៉ែ ដើម្បីជាការសងប្រាក់មកអាមេរិកវិញ ក្នុងទំហំ៥០០ពាន់លានដុល្លា។ តែផ្ទុយទៅវិញ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់វិទ្យាស្ថាន Kiel ដើម្បីសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក គឺធាតុពិតជំនួយយោធារបស់អាមេរិក ដែលបានផ្តល់មកឲ្យអ៊ុយក្រែនប្រមាណ៣ឆ្នាំមកនេះ មានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណតែ១២០ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ មិនមែន៥០០ពាន់លានដុល្លារ ដូចអ្វីដែលលោកត្រាំអះអាងឡើង។
ការទាមទាររបស់លោកត្រាំ ឲ្យអ៊ុយក្រែនសងប្រាក់លើសដល់ទៅ៤ដង តាមរយៈធនធានរ៉ែនេះ ត្រូវបានលោកហ្សេឡេនស្គី ច្រានចោលភ្លាមៗ ថាលោកមិនអាចចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដែលនឹងនាំឲ្យកូនចៅអ៊ុយក្រែន១០ជំនាន់ទៅមុខទៀត ត្រូវសងបំណុលគេនោះឡើយ។ តែយ៉ាងណា នៅថ្ងៃពុធទី២៦កុម្ភៈ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្របខណ្ឌមួយ ត្រូវបានភាគីទាំង២យល់ស្របគ្នាហើយ។ផ្អែកតាមប្រភពពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន ដែលបានឆ្លើយប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំងAFP គឺកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនមានខ្លឹមសារកំណត់ទំហំទឹកប្រាក់៥០០ពាន់លានដុល្លារ ដូចដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានទាមទារឡើយ។
ផ្ទុយទៅវិញ ឯកសារនេះបានកំណត់ថា ភាគីទាំង២ អាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែន នឹងធ្វើអាជីវកម្មរួមគ្នាក្នុងការជីកយកធនធានរ៉ែដីកម្រ។ ហើយប្រាក់ចំណូលបានមកពីធនធាននេះ នឹងត្រូវផ្ទេរទៅកាន់មូលនិធិរួមមួយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែន នឹងរួមគ្នាបង្កើត។ មន្ត្រីដដែលនេះអះអាងថា គឺភាគីអាមេរិកបានសុខចិត្តលុបចោលលក្ខខណ្ឌទាំងអស់ដែលអ៊ុយក្រែនមិនអាចទទួលយកបាន ក្នុងនោះមានជាអាទិ៍រឿងទំហំទឹកប្រាក់៥០០ពាន់លានដុល្លារ។
ជាការសំគាល់ថា ការដែលអ៊ុយក្រែនសុខចិត្តចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបើកអាជីវកម្មរ៉ែឲ្យសហគ្រាសអាមេរិក គឺអ៊ុយក្រែនមានលក្ខខណ្ឌមួយដ៏ធំចាប់បាច់បំផុត នោះគឺការទទួលបាននូវការធានាសន្តិសុខ ពីសំណាក់ភាគីអាមេរិក។ ការធានាសន្តិសុខដែលអាចនឹងទៅកម្លា កុំឲ្យរុស្ស៊ីចូលមកឈ្លានពានសាជាថ្មី បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរួចរាល់។ លោកហ្សេឡេនស្គីធ្លាប់បានលើកឡើងពីលទ្ធភាពយក ធនធានរ៉ែដូរយកការធានាការពារសន្តិសុខនេះ តាំងតែពីខែតុលាឆ្នាំ២០២៤ម្លេះ។
គួរបញ្ជាក់ថា បើអាចទៅរួចនឹងល្អបំផុតនោះ គឺអ៊ុយក្រែនចង់ចូលជាសមាជិកអូតង់ ព្រោះវាជាការធានាសន្តិសុខមួយដ៏ធំធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីខ្លាច។ តែភាគីអាមេរិកតាំងតែពីជំនាន់លោកចូ បៃដិន បានបដិសេធ ព្រោះធ្វើបែបនេះ គឺរុស្ស៊ីនឹងមិនសុខចិត្តហើយនឹងបន្តធ្វើសង្គ្រាមរហូតគ្មានថ្ងៃបានសន្តិភាពឡើយ។ ចំណុចមួយទៀត ដែលអ៊ុយក្រែនបានទាមទារ គឺចង់ឲ្យមានវត្តមានកងទ័ពរក្សាសន្តិភាព បន្ទាប់ពីមានបទឈប់បាញ់ជាមួយរុស្ស៊ី។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំក៏ធ្លាប់បានបដិសេធដែរ តែក្រោយមកពេលជួបជាមួយលោកម៉ាក្រុងនៅថ្ងៃចន្ទទី២៤កុម្ភៈ លោកត្រាំបានបើកចំហរទ្វារគាំទ្រថាអឺរ៉ុបអាចបញ្ជូនកងទ័ពរក្សាសន្តិភាពទៅ ដោយមានអាមេរិកចាំជួយពីក្រោយដោយមធ្យោបាយផ្សេង។
ផ្អែកតាមមន្ត្រីអ៊ុយក្រែន ភាគីទាំងសងខាងកំពុងតែជជែកលម្អិតបន្ថែមទៀត ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា គេអាចនឹងចងលក្ខខណ្ឌទូទៅមួយ ដែលចែងថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដែលមានអធិបតេយ្យភាព មានស្ថិរភាពនិងមានការរីកចម្រើន។ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងធ្វើការងារ ជួយជ្រោមជ្រែងដើម្បីឲ្យអ៊ុយក្រែនមានសន្តិភាពជារៀងដរាប ឬមួយក៏សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងជួយទំនុកបម្រុងគាំទ្រ ដល់ការធានាការពារសន្តិសុខរបស់អ៊ុយក្រែនជាដើម។
គួរបញ្ជាក់ថា អ៊ុយក្រែនមានធនធានរ៉ែទំហំប្រមាណ៥% នៃរ៉ែរបស់ពិភពលោក។ ក៏ប៉ុន្តែ រ៉ែអ៊ុយក្រែន ដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ សម្លឹងចង់បានបំផុតនោះ គឺភាគច្រើនមិនទាន់មានអាជីវកម្មជីកកកាយនៅឡើយទេ ដោយសារហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជាប្រតិបត្តិការជីកកកាយនិងចម្រាញ់ អាចមានការលំបាកខ្លាំង ឬក៏រ៉ែនោះស្ថិតនៅក្នុងដែនដីដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីគ្រប់គ្រងជាដើម។តើអ៊ុយក្រែនមានរ៉ែអ្វីខ្លះ?តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយសាកលវិទ្យាល័យ Kyiv School of Economics បន្ថែមពីលើរ៉ែកម្រ អ៊ុយក្រែនមានរ៉ែសំខាន់ៗច្រើនជាង១០០ប្រភេទ រួមជាមួយធនធានប្រេង និងឧស្ម័នធម្មជាតិ ដ៏សម្បើម។ រ៉ែកម្រ គឺជាក្រុមមួយនៃលោហៈចំនួន១៧ ដែលកម្រមាននៅលើពិភពលោក និងត្រូវបានប្រើដោយមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់យានយន្ត ទូរស័ព្ទ ប្រព័ន្ធមីស៊ីល និងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក។
វិទ្យាស្ថានភូមិវិទ្យាអាមេរិក U.S. Geological Survey បានចាត់ទុករ៉ែចំនួន៥០ មានសារៈសំខាន់បំផុត ហើយក្នុងនោះមានរ៉ែកម្រជាច្រើនប្រភេទ ដូចជា nickel និង lithium។ ចំណែក វិទ្យាស្ថាន Institute of Geology វិញបានឱ្យដឹងថា អ៊ុយក្រែនកាន់កាប់រ៉ែកម្រមានដូចជា lanthanum និង cerium ដែលត្រូវបានប្រើក្នុងការផលិតទូរទស្សន៍ និងអំពូល neodymium ប្រើនៅក្នុងតួប៊ីនខ្យល់ និងអាគុយរថយន្ដអគ្គិសនី ហើយ erbium និង yttrium ត្រូវបានប្រើនៅក្នុងឧបករណ៍ជាច្រើនរាប់ចាប់ពីថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ រហូតដល់ឡាស៊ែរ។ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវទំនុកបម្រុងដោយ សហភាពអឺរ៉ុបមួយនេះក៏បានរកឃើញដែរថាអ៊ុយក្រែនមានរ៉ែ scandium។
លោក ហ្សេលេនស្គី បានអះអាងថាអ៊ុយក្រែន មានស្ដុករ៉ែកម្រ titanium និង uranium ធំជាងគេបំផុតក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បើតាម World Economic Forum អ៊ុយក្រែនថែមទាំងជា អ្នកផ្គត់ផ្គង់ដ៏សំខាន់នូវរ៉ែ lithium, beryllium, manganese, gallium, zirconium, graphite, apatite, fluorite និង nickel ទៀតផង។ ដោយឡែក ស្ថាប័ន State Geological Surveys បាននិយាយថាអ៊ុយក្រែនមានស្ដុករ៉ែ lithium ជាង ៥០០ ០០០តោន ដែលត្រូវប្រើជាចាំបាច់ សម្រាប់អាគុយ សេរ៉េមិក និងកែវ។ រ៉ែ Titanium ត្រូវបានស្ដុកទុកភាគច្រើននៅតំបន់ភាគពាយព្យ និងកណ្ដាលនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន ខណៈរ៉ែ lithium មាននៅភាគកណ្ដាល ខាងកើត និងភាគអាគ្នេយ៍។
លើសពីនេះទៅទៀត អ៊ុយក្រែននៅមានស្ដុករ៉ែ graphite ដែលជាសមាសធាតុដ៏សំខាន់នៅក្នុងអាគុយរថយន្ដអគ្គិសនី និងរ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែរ តំណាងឱ្យ ២០ភាគរយនៃរ៉ែ graphite នៅលើពិភពលោក៕
