ទីបំផុតលោកអានវ៉ាអ៊ីប្រាហ៊ីមក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្ទាប់ពីការតស៊ូនយោបាយ៤០ឆ្នាំ
19-November-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី៖លោកអាន់វ៉ា បានស្បថសច្ចាប្រណិធានចូលកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផ្លូវការទី១០ របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៤វិច្ឆិកាដោយលោកអាន់វ៉ា បានលើកឡើងថា លោកនឹងព្យាយាមដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបក្ស មានមកពីគណបក្សសំខាន់ៗដូចជា គណបក្ស Pakatan Harapan (PH), BN, Gabungan Parti Sarawak (GPS) and Gabungan Rakyat Sabah (GRS) ។
ទោះបីយ៉ាងណា លោកអាន់វ៉ាបានប្រកាសស្វាគមន៍ដល់គណបក្សតូចតាចណាដែលប្រាថ្នាចង់ចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយនឹងគណបក្សរបស់លោកផងដែរ។
ព្រះមហាក្សត្រម៉ាឡេស៊ី ព្រះចៅស៊ុលតង់ Abdullah Ahmad Shah បានកោះហៅលោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម និងលោក Muhyiddin Yassin ឲ្យចូលគាល់ កាលពីថ្ងៃពុធ។ បើតាមការបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកកាសែត ពីលោក Muhyiddin Yassin គឺព្រះចៅស៊ុលតង់ម៉ាឡេ បានសំណូមពរ ឲ្យក្រុមសម្ព័ន្ធនយោបាយទាំង២ ដែលបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេទាំង២នេះ ចាប់គ្នាបង្កើត “រដ្ឋាភិបាលបង្រួមបង្រួមជាតិ”។ តែទីបំផុត យោងតាមប្រភពព័ត៌មានផ្សេងទៀតរបស់ម៉ាឡេស៊ី គឺសម្ព័ន្ធបក្ស Parikatan Nasional បានបដិសេធមិនចូលរួមទេ។
ព្រះចៅស៊ុលតង់ម៉ាឡេ បានសម្រេចតែងតាំង លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីឈានទៅចរចាស្វែងរកបក្សផ្សេងៗទៀត បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញម៉ាឡេស៊ី ការតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ព្រះមហាក្សត្រ បើព្រះអង្គគិតថាឥស្សរជននោះ អាចនឹងទទួលបានការគាំទ្រភាគច្រើន នៅក្នុងរដ្ឋសភា។ សូមបញ្ជាក់ថា ក្រុមគណបក្សចម្រុះ ប៉ាកាតាន់ ហារ៉ាប៉ាន់ (Pakatan Harapan) របស់លោក អាន់វ៉ា ឈ្នះអាសនៈបានច្រើនជាងគេ គឺ៨២អាសនៈក្នុងចំណោមអាសនៈសភាទាំង២២២។ រីឯក្រុមគណបក្សចម្រុះ ប៉ឺរីកាតាន់ ណាសិនណាល់ (Perikatan Nasional) របស់លោក មូយីដឌីន ឈ្នះ៧៣អាសនៈ។ យ៉ាងណាក្តី ក្រុមចម្រុះទាំង២ ត្រូវការអាសនៈចំនួន១១២ ដែលជាសំឡេងភាគច្រើនធម្មតានៅក្នុងសភា ទើបអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន។
ដោយឡែក ក្រុមគណបក្សចម្រុះ បារីសាន ណាសិនណាល់ (Barisan Nasional) របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចាំផ្ទះ លោក អ៉ីស្មែល សាប្រ៊ី យ៉ាកូប (Ismail Sabri Yaakob) ដែលធ្លាប់តែគ្រប់គ្រងនយោបាយនៅម៉ាឡេស៉ី ចាប់តាំងតែពីប្រទេសអាស៊ានមួយនេះទទួលបាន ឯករាជ្យកាលពីឆ្នាំ១៩៥៧មកនោះ គឺឈ្នះត្រឹម៣០អាសនៈប៉ុណ្ណោះ។គណបក្សUMNO នេះហើយដែលជាបក្សរបស់លោកអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ណាជីប រ៉ាហ្សាក់ ហើយដែកបច្ចុប្បន្នកំពុងជាប់ពន្ធនាគាររឿងពុករលួយ។ ហើយរដ្ឋាភិបាល ដឹកនាំដោយលោក Ismail Sabri Yaakob របស់គណបក្ស UMNO នេះដែរ ដែលបានប្រកាសរំលាយសភា បោះឆ្នោតមុនអាណត្តិនាពេលនេះ ដោយសង្ឃឹមថាបានឈ្នះដាច់តែម្នាក់ឯង តែទីបំផុតស្ថិតនៅលេខរៀងទី៣វិញ។ ដោយឡែក លោក ម៉ាហាធា ម៉ូហាម៉េត អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យ៩៧ឆ្នាំ ដែលសង្ឃឹមថាបានត្រលប់មកកាន់តំណែងនេះម្តងទៀតនោះ ក៏បានចាញ់ឆ្នោតដែរ។ អាសនៈរបស់លោកនៅកោះLangkawi បានរបូតពីដៃហើយ។ មានន័យថា វាគឺជាអវសាន្តនយោបាយមែនទែនហើយ សម្រាប់លោកម៉ាហាធា ម៉ូហាម៉េត។
សម្រាប់លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីមនេះគឺជាជោគជ័យដ៏ធំចុងក្រោយបំផុតហើយ ។ វាជាក្តីស្រម៉ៃរបស់លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ជាយូរយារមកហើយ។ លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ដែលបច្ចុប្បន្នមានអាយុ៧៥ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅប៉េណាំង ហើយឪពុកម្តាយលោកក៏ជាអ្នកនយោបាយដែរ។ លោកបានចូលប្រលូកក្នុងនយោបាយ តាំងតែពីចុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៧០ ក្នុងនាមជាប្រធានចលនានិស្សិតឥស្លាម ហើយបានដឹកនាំការធ្វើបាតុកម្ម បរិហារអំពីគ្រោះទុរ្ភឹក្ស និងភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជនជនបទដាច់ស្រយ៉ាល។
ក្រោយមកឆ្នាំ១៩៨២ លោកបានសម្រេចចិត្តចូលរួមក្នុងគណបក្ស UMNO ដែលជាបក្សកាន់អំណាច។ សមត្ថភាព និងសំនួនវោហាររបស់លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បានធ្វើឲ្យលោកមានប្រជាប្រិយភាពមួយរំពេចនៅក្នុងបក្ស ហើយត្រូវលោក ម៉ាហាធារ ម៉ូហាម៉េត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាលជំនាន់នោះ តែងតាំងឲ្យធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុនៅឆ្នាំ១៩៩១។ តែទីបំផុត ការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម និងលោកម៉ាហាធារ ម៉ូហាម៉េត មានកាន់តែធំឡើងនៅកំឡុងពេលតំបន់អាស៊ីមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ឆ្នាំ៩៧-៩៨ ហើយលោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ត្រូវគេដកចេញពីរដ្ឋាភិបាល។
លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម បានក្លាយជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលកាន់តែមានប្រជាប្រិយភាព ដោយសារលោក មានទំនោរទាមទារឲ្យមានកំណែទម្រង់ ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរស៊ីជំរៅ។ តែជីវិតនយោបាយរបស់លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម វាពោរពេញដោយព្យុះភ្លៀង ឧបសគ្គរារាំងម្តងហើយម្តងទៀត ដោយលោកត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៦ឆ្នាំ ពីបទពុករលួយ ក្រោយមកថែម៩ឆ្នាំទៀត ពីបទមានទំនាក់ទំនងរួមភេទជាមួយមនុស្សប្រុសដូចគ្នា។ រូបភាពលោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ជាប់ពន្ធនាគារហើយត្រូវនគរបាលវាយជាំភ្នែកមួយចំហៀង បានធ្វើឲ្យផ្អើលពិភពលោក ហើយក្នុងទឹកចិត្តអ្នកគាំទ្រនៅម៉េឡេស៊ី លោកគឺជាអ្នកតស៊ូនយោបាយដ៏អង់អាចក្លាហានម្នាក់។ឆ្នាំ២០០៤ លោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ត្រូវគេដោះលែងពីគុក បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលម៉ាឡេស៊ី បានលុបចោលទោសរបស់លោកទាំងអស់។
លោកបានសម្រាកពីនយោបាយបន្តិច ដោយទៅបង្រៀននៅសកលវិទ្យាល័យ មុននឹងនឹងត្រលប់មកធ្វើនយោបាយវិញនៅឆ្នាំ២០១៣។ កាលណោះ លោកវិះតែនឹងបានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីម្តងហើយ។ សម្ព័ន្ធបក្សរបស់លោកបានសំឡេងឆ្នោតលើសគេកាលណោះ ចំនួន៥០,៨៧% តែលោកបានបរាជ័យចរចាធ្វើរដ្ឋាភិបាលចម្រុះមិនបានសម្រេច។ ក្រោយមកទៀត នៅឆ្នាំ២០១៥ លោកត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសម្តងទៀត ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៥ឆ្នាំ ពីបទរួមភេទជាមួយមនុស្សប្រុស។ ជាប់ពន្ធនាគារអស់៣ឆ្នាំ ព្រះចៅស៊ុលតង់ម៉ាឡេ បានប្រោសព្រះរាជទានការលើកលែងទោស ដោះលែងលោកមកវិញ។
ពេលចេញពីគុកភ្លាម លោកបានត្រលប់ទៅចូលរួមជាមួយសម្ព័ន្ធបក្សរបស់លោក ម៉ាហាធារ ម៉ូហាម៉េតជាថ្មីម្តងទៀត ធ្វើឲ្យសម្ព័ន្ធបក្សនេះឈ្នះការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។ ជាកំឡុងពេល ដែលម៉ាឡេស៊ីជួបភាពរំជើបរំជួលនយោបាយខ្លាំងណាស់ ដោយសារតែរឿងអាស្រូវដ៏ធំមហិមា ទាក់ទិននឹងអំពើពុករលួយលួចប្រាក់ជាតិរាប់ពាន់លានដុល្លារ របស់លោកណាជីប រ៉ាហ្សាក់ ដែលជាមេដឹកនាំបក្ស UMNO។
ក្រោយឈ្នះឆ្នោតកាលណោះ លោកម៉ាហាធារ ម៉ូហាម៉េត បានសន្យាថាលោកចាស់ហើយ លោកធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីតែមួយរយៈតូចប៉ុណ្ណោះ ហើយនឹងផ្ទេរតំណែងនេះទៅលោកអាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម។ តែទីបំផុតលោកម៉ាហាធារ ម៉ូហាម៉េត បានក្រឡាស់សំដីខ្លួន ធ្វើឲ្យសម្ព័ន្ធភាពរវាងលោក និងលោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ត្រូវរលំរលាយក្នុងរយៈពេលប្រមាណ២២ខែ។ រដ្ឋាភិបាលរង្គោះរង្គើរ បោះឆ្នោតសភាសាជាថ្មី បានធ្វើឲ្យគណបក្ស UMNO ត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ។ តែបញ្ហាអស្ថិរភាពនយោបាយនៅតែមានដដែល រហូតឈានមកដល់ការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិកាល ពីចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ។
ដោយឡែកជ្រុងសេដ្ឋកិច្ចជាតិវិញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះ បានលើកឡើងថា សេដ្ឋកិច្ច និងអតិផរណានឹងក្លាយទៅជាក្តីកង្វល់ជាបឋមដែលតម្រូវឱ្យដោះស្រាយជាចាំបាច់។ ការលើកឡើងរបស់លោកអាន់វ៉ា ត្រូវបានលោកបណ្ឌិតជេម ជីន(Dr James Chin)សាស្ត្រាចារ្យសិក្សាអំពីមុខវិជ្ជាស្តីពីអាស៊ី នៅឯសកលវិទ្យាល័យតាស្មានីយ៉ា( University of Tasmania) បានលើកឡើងបែបសំអាងហេតុផលដែរថា លោកមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា ប្រសិនបើលោកអាន់វ៉ាប្រព្រឹត្តខ្លួនដូចការស្បថមុខព្រះមហាក្សត្រមែននោះ លោកពិតជាឆក់ស្រូបយកបេះដូងរបស់ពលរដ្ឋម៉ាឡេស៊ីបាន ដោយមិនគិតថា ពួកគេបោះឆ្នោតដោយរបៀបណាក្តី។
គ្រាន់តែទីផ្សារភាគហ៊ុនម៉ាឡេស៊ី បន្ទាប់ពីការតែងតាំងលោកអាន់វ៉ាអ៊ីប្រាហ៊ីមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីភ្លាម តម្លៃផ្សារហ៊ុនបានលោតឡើងដល់ទៅ១.៨ភាគរយទល់នឹងរូបិយបណ្ណដុល្លារអាម៉េរិក។
លោកបណ្ឌិតជេម ជីនបានលើកឡើងបន្តទៀតថា លោកអាន់វ៉ា ត្រូវការរៀបចំធ្វើកំណែទម្រង់ពីថ្នាក់ក្រោមឡើងមកលើ (អភិក្រមពីក្រោមឡើងលើ) នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលគាត់ទើបអាចស្តារនូវស្ថេរភាពនយោបាយបាន អ្វីដែលសំខាន់នោះពោលគឺ ថាតើនរណាដែលលោកអាន់វ៉ាត្រូវជ្រើសរើសដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងជួរគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គាត់។សរុបសេចក្តីមកឃើញថា លោកអាន់វ៉ា អាចប្រឈមមុខទៅនឹងរឿងធំៗចំនួន២ ពោលគឺ ទី១៖ បញ្ហាផ្ទៃក្នុងនៃក្របខណ្ឌអ្នកនយោបាយផងគ្នា ដែលក្នុងន័យសំដៅទៅលើពហុបក្សដែលគាត់តែងតែលើកឡើងថា គាត់បើកចិត្តទូលាយចំពោះបក្សតូចៗណាដែលប្រាថ្នាចង់ចូលរួម អាចចូលរួមបានក្នុងជួរគណបក្សចម្រុះក្នុងន័យសំដៅលើកកម្ពស់ផ្នែកការផ្សះផ្សារនយោបាយជាតិ ព្រោះថា ប្រយោជន៍ជាតិគឺជាកន្សោមអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅពីលើគណបក្សនយោបាយដូចព្រះមហាក្សត្ររបស់ម៉ាឡេស៊ីទ្រង់បានលើកឡើងនៅពេលដែលមានភាពជាប់គាំងនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតថ្មីៗនេះ ដែលជម្រើសចុងក្រោយគឺជោគជ័យបានទៅលើលោកអាន់វ៉ាឡើងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីតែម្តង។ ទី២៖ គឹព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ព្រោះថា សេដ្ឋកិច្ចជាតិជារឿងស្លាប់រស់របស់ជាតិនិងជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋទូទៅបន្ទាប់ពីទើបងើបឡើងមកវិញពីកូវីដ១៩ ដូចបណ្តាប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោកតែងតែមានកម្មវិធីស្តារឡើងវិញរបស់ខ្លួននោះ។
ផ្អែកតាមការអង្កេតរបស់ក្រុមអ្នកតាមដានអំពីកិច្ចការនយោបាយនិងសង្គមរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីបានបង្ហាញជាទឡ្ហីករណ៍ថា អ្វីដែលលោកអាន់វ៉ាអ៊ីប្រាហ៊ីមត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការឡើងកាន់អំណាចនាពេលនេះពោលគឺ ការវះកាត់សាច់ស្អុយចេញ(ចំណុចរសើបរបស់ក្រុមមន្ត្រីដុះស្លែ) ដែលនៅក្នុងបញ្ហារសើបទាំងអស់នោះរួមមានអំពើពុករលួយចាក់ឬសជ្រៅក្នុងសង្គម, បញ្ហាជាតិសាសន៍ផ្ទៃក្នុង, និងបញ្ហាសាសនា ។ ថ្វីត្បិតថា ប្រទេសមួយនេះជាប្រជាជាតិកាន់សាសនាឥស្លាមបែបនិយមកណ្តាលក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែក៏មានអំបូរភាគតិចច្រើនណាស់ដែរ ជាពិសេសគឺអំបូរចិនតែម្តង ជាហេតុធ្វើឱ្យមានការពិបាកក្នុងការធ្វើវិសុទ្ធកម្មជាតិសាសន៍ណាស់។រឿងរ៉ាវដ៏ចាក់ស្រេះជ្រៅបែបនេះហើយ បានធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយមុនៗ ទប់មិនចង់ជាប់នៅក្នុងអំណាចបានយូរឡើយ ខ្លះរហូតរលូតពាក់កណ្តាលអាណត្តិក៏សឹងមានដែរ តាមរយៈសេណារីយ៉ូនយោបាយជាដើម។នៅក្នុងចំណោមរឿងដ៏រសើបទាំង៣ ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនោះ មានរឿងរសើបបំផុតចំនួនពីរដែលលោកអាន់វ៉ា ទំនងជាមានការប្រយ័ត្នប្រយែងខ្លាំងក្នុងការវះកាត់នោះពោលគឺ ទី១គឺ៖ជាតិសាសន៍ ហើយទី២គឺ៖សាសនានេះឯង។
