រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិករដ្ឋកាលោកត្រាំប្រកាសពីការបើកទូលាយទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់មុនផុតអាណត្តិ
25-April-2025 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អាមេរិកតៃវ៉ាន់៖ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរដ្ឋកាលោកត្រាំ លោក Mike Pompeo កាលពី ថ្ងៃសៅរ៍ ទី ៩មករា ២០២១ បានប្រកាសបិទបញ្ចប់ នយោបាយរឹតបន្តឹងលើទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់។ ការប្រកាសធ្វើឡើង នៅ តែ ១០ថ្ងៃ មុន ការចូលកាន់អំណាចរបស់រដ្ឋបាលថ្មី ដឹកនាំដោយលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន។ នៅពេលអាមេរិកងាកទៅទទួលស្គាល់នយោបាយចិនតែមួយ នៅឆ្នាំ ១៩៧៩ អាមេរិក បានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយតៃវ៉ាន់ ប៉ុន្តែ អាមេរិកនៅតែរក្សាសិទ្ធិលក់អាវុធ សម្រាប់ឲ្យតៃវ៉ាន់ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត អាចការពារខ្លួន។
នៅ ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដដែលនោះ ទោះជាអាមេរិក គ្មានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់ ប៉ុន្តែ អាមេរិក បានបង្កើត វិទ្យាស្ថានអាមេរិក សម្រាប់តៃវ៉ា់ន់ ដើម្បីទាក់ទងដោយផ្ទាល់ជាមួយតៃវ៉ាន់ ហើយតៃវ៉ាន់ ក៏មានអ្នកតំណាងរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដែរ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ វាជាទំនាក់ទំនងដែលរឹតត្បិត ដើម្បី បំពេញចិត្តប្រទេសចិន។ នេះជាប្រសាសន៍ របស់ ប្រមុខការបរទេសអាមេរិក លោកMike Pompeo ។
បើតាមច្បាប់ស្តីពី ទំនាក់ទំនងអាមេរិក តៃវ៉ាន់ ដែលបង្កើតឡើង នៅក្រោយ អាមេរិកទទួលស្គាល់ប្រទេសចិនតែមួយ មន្ត្រី អាមេរិក និងតៃវ៉ាន់ គឺមិនអាចកំណត់ទីកន្លែងដែលពួកគេ អាចជួបគ្នា។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់អាមេរិកមិនអាចចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យជាតិរបស់តៃវ៉ាន់ ហើយ អាមេរិកមិនត្រូវចាត់ទុកតៃវ៉ាន់ ជាប្រទេសឬ រដ្ឋាភិបាលមួយនោះទេ។រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកមុនៗ បានបន្តគោរពច្បាប់នោះរហូតមក ដើម្បីជៀសវាង មិនឈ្លោះ ប្រឈមមុខជាមួយ ចិន។
ប៉ុន្តែ ចាប់តាំងពីរដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ ចូលដឹកនាំប្រទេស អាមេរិកដកខ្លួន លែងសូវគោរពខ្ជាប់ខ្ជួនបទវិន័យ ដូចមុនទៀត ពោលគឺ នៅមុនការប្រកាសរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទៅទៀត។ រដ្ឋបាលអាមេរិកបានបង្កើតរួចហើយច្បាប់មួយ នៅឆ្នាំ ២០១៨ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកទទួលខុសត្រូវជាន់ខ្ពស់របស់អាមេរិកទៅកោះតៃវ៉ាន់ ឬជួបពិភាក្សាជាមួយ ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់។
ជាក់ស្តែង នៅពេលកើតមានជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម សន្តិសុខ និងជំងឺកូវីដ ជាមួយ ប្រទេស ចិន រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ បានធ្វើរឿងជាច្រើន ដែល ធ្វើឲ្យប្រទេសចិនខឹងក្តៅក្រហាយ ជាច្រើនដង ដូចជា អាមេរិកបង្កើត វិទ្យាស្ថានអាមេរិក សម្រាប់តៃវ៉ាន់ នៅក្រុងតៃប៉ិ បញ្ជូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ឲ្យទៅជួបប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ឬចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យជាតិតៃវ៉ាន់ កាលពីឆ្នាំ ២០២០។ ប៉ុន្មាន ថ្ងៃមុនផុតអាណត្តិនេះទៀត រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំបានប្រកាស បញ្ជូនឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក ប្រចាំ អង្គការសហប្រជាជាតិ ទៅកោះតៃវ៉ាន់។ លោកស្រី Kelly Craftអ្នកតំណាងអាមេរិកនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅតៃវ៉ាន់ ពីថ្ងៃទី ១៣ ដល់ថ្ងៃទី ១៥ មករាខាងមុខនេះ។
បណ្តាញឃោសនារដ្ឋចិនបានវាយតម្លៃថា ការសម្រេច ដកចោល ការរឹតបន្តឹង ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់ ដែលនឹងធ្វើឲ្យចិន ខឹងសម្បារ នៅតែប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ផុតអាណត្តិយ៉ាងដូច្នេះ គឺជាជំហរ មួយ ដែលគេជឿថា លោក Mike Pompeo កំពុងចង់បង្កើតសំណុំរឿងឈឺក្បាល ទុក ឲ្យរដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោកចូ បៃដិន ជាអ្នកដោះស្រាយ។ កាសែតចិនទទួលស្គាល់ថាអាមេរិកចិនមានមនោគមន៍ខុសគ្នាតែក៏មិនចាប់បាច់ប្រឈមមុខដាក់គ្នានោះដែរ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ គេនៅមិនទាន់ឃើញមានប្រតិកម្មណាមួយ ពីរដ្ឋាភិបាលចិននៅឡើយទេ។ក្រៅពីប្រតិកម្មរបស់សារពត៍មានចិនដែលគេគិតថាក្រុង ប៉េកាំងអាចយល់ថា វាជាល្បែងនយោបាយមួយរបស់រដ្ឋបាលចាស់ នយោបាយផ្ទៃក្នុង របស់អាមេរិក។ ចិនប្រហែលជារង់ចាំ និយាយចរចា ជាមួយ រដ្ឋបាលអាមេរិកថ្មី របស់លោកចូ បៃដិន វិញ ព្រោះជារដ្ឋបាលដែលនឹងដឹកនាំអាមេរិក ៤ឆ្នាំទៅមុខ។
ទន្ទឺមអាមេរិកប្រកាសបើកទូលាយទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ានរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី អាម៉េរិក អង់គ្លេសនិងកាណាដា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ១០មករាសម្តែង«ការព្រួយបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរ»អំពីការចាប់ខ្លួនសកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងអ្នកគាំទ្រ៥៥នាក់នៅហុងកុងកាលពីសប្តាហ៍មុន។វាជាការចាប់ខ្លួនមនុស្សច្រើនបំផុតក្រោមច្បាប់សន្តិសុខជាតិមួយដែលចិនដាក់ប្រើនៅក្នុងដែនដីពាក់កណ្តាលស្វ័យភាពនេះកាលពី៦ខែមុន។
រដ្ឋមន្ត្រីទាំង៤នាក់បាននិយាយថា «វាច្បាស់ណាស់ថា ច្បាប់សន្តិសុខជាតិនេះ កំពុងប្រើដើម្បីកំចាត់ជនប្រឆាំងនិងប្រឆាំងនឹងទស្សនៈនយោបាយ»។
តែរដ្ឋាភិបាលហុងកុងនិងចិនប៉េកាំងនិយាយថា ការប្រើច្បាប់នេះដើម្បីស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់នៅក្នុងទីក្រុងមួយដែលត្រូវបានធ្វើអោយកក្រើករញ្ជួយដោយបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលអស់ពេលរាប់ខែកាលពីឆ្នាំមុន។
ភាគច្រើននៃអ្នកត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីសប្តាហ៍មុន បានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតត្រៀមមិនផ្លូវការមួយសំរាប់អង្គនីតិបញ្ញត្តិហុងកុង ដែលក្រោយមកត្រូវបានពន្យារពេល។អាជ្ញាធរចោទប្រកាន់ថាការបោះឆ្នោតត្រៀមនេះជាផ្នែកនៃផែនការទុច្ចរិតមួយដើម្បីធ្វើអោយរដ្ឋាភិបាលជាប់គាំង និងបង្ខំអោយមេដឹកនាំទីក្រុងនេះលាឈប់។ទោះជាយ៉ាងណាជនទាំង៥៥នាក់មិនទាន់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ទេ ហើយលើកលែងតែ៣នាក់ពួកគេត្រូវបានដោះលែងដោយការធានាខ្លួននៅក្រៅឃុំដើម្បីរង់ចាំការស៊ើបអង្កេតបន្ថែម។
សម្រាប់តៃវ៉ាន់វិញនៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានចាប់ផ្តើមប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនូវលិខិតឆ្លងដែនថ្មីដែលត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីកុំឲ្យច្រលំជាមួយលិខិតឆ្លងដែនរបស់ប្រទេសចិនស្របពេលដែលទីក្រុងប៉េកាំងកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីការពារអធិបតេយ្យ។ លិខិតឆ្លងដែនចាស់របស់តៃវ៉ាន់មានសរសេរពាក្យ «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត្យចិន» ដែលជាឈ្មោះផ្លូវការជាមួយអក្សរអង់គ្លេសធំៗនៅខាងលើ និងពាក្យ «តៃវ៉ាន់» នៅខាងក្រោមដែលធ្វើឲ្យច្រលំគ្នា។
លិខិតឆ្លងដែនថ្មីនេះបានពង្រីកតួអក្សរនៃពាក្យ «តៃវ៉ាន់» ជាអក្សរអង់គ្លេស និងលុបពាក្យ «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត្យចិន» ដែលនៅខាងលើចោល ប៉ុន្តែពាក្យនេះជាអក្សរចិននិងអក្សរអង់គ្លេសតូចៗនៅជុំវិញនិមិត្តសញ្ញាជាតិនៅរក្សាទុកដដែល។មន្ត្រីការិយាល័យកិច្ចការកុងស៊ុលរបស់តៃវ៉ាន់បានប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរ៉យទ័រ (Reuters) ថា គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ ពួកគេទទួលបានពាក្យស្នើសុំផ្លាស់ប្តូរលិខិតឆ្លងដែនថ្មីជាង៧០០នាក់។
