វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសុខាភិបាលបារាំងថាមេរោគកូរ៉ូណាមិនឆ្លងទៅក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំ!ជម្ងឺនេះបើអូសបន្លាយនឹងធ្វើឲ្យពិភពលោកជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច?
27-March-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
បារាំង៖បើផ្អែកតាមតួលេខដែលមាននាពេលនេះ កម្រិតគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់ បង្កឡើងដោយមេរោគកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មី គឺមានត្រឹម២%។ ចំណែកកម្រិតចម្លងពីអ្នកផ្ទុកមេរោគម្នាក់ ទៅកាន់មនុស្សផ្សេងទៀត គឺមានចន្លោះពី ២ ទៅ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើផ្អែកតាមប្រសាសន៍ របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវិជ្ជបណ្ឌិត យ៉ាសដានប៉ាណា អ្នកជំនាញនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវិជ្ជសាស្ត្របារាំង។ មួយវិញទៀតនោះ តាមការសង្កេត គឺរហូតមកទល់ពេលនេះ ពុំមានក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំ មានផ្ទុកមេរោគនេះទេ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យវិជ្ជបណ្ឌិត យ៉ាសដាន យ៉ាសដាន់ប៉ាណា (Yazdan Yazdanpanah) អ្នកជំនាញនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវិជ្ជសាស្ត្របារាំង(Inserm) និងជាប្រធានផ្នែកជម្ងឺឆ្លង នៅមន្ទីរពេទ្យBichat ក្រុងប៉ារីស បានលើកឡើងថា គេអាចមានសង្ឃឹមខ្លះ ក្នុងការស្រាវជ្រាវរកថ្នាំព្យាបាលអ្នកជំងឺដែលផ្ទុកមេរោគកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មី ដោយយកគម្រូតាម ថ្នាំដែលគេប្រើក្នុងករណីមេរោគអេដស៍ មេរោគអាបូឡា ឬមេរោគផ្តាសាយ Mers។
តែយ៉ាងណា លោកអះអាងថា សម្រាប់កាលៈទេសៈនេះ នៅមួយតួលេខច្រើនណាស់ ដែលគេត្រូវការ ទាក់ទិននឹងកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មី ដូចជាទំហំគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ឬកម្រិតនៃការចម្លងជាដើម។ តែអ្វីដែលទំនងអាចជាដំណឹងល្អ គឺគេសង្កេតឃើញថា មេរោគកូរ៉ូណារីរុស ប្រហែលជាមិនឆ្លងទៅកាន់ក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំទេ។
មួយថ្ងៃក្រោយការប្រកាសអាសន្ន ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ទាក់ទិននឹងមេរោគកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មី មានក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវវិជ្ជសាស្ត្រខ្លះ បានចាប់ផ្តើមស្រាវជ្រាវ រកថ្នាំព្យាបាល និងផលិតវ៉ាក់សាំងបង្ការមេរោគផ្លូវដង្ហើមនេះ។ វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័ររបស់បារាំង បានបញ្ជាក់កាលពីថ្ងៃសុក្រទី៣១មករាថា គេបានបង្កើតក្រុមការងារមួយ ដើម្បីស្រាវជ្រាវធ្វើវ៉ាក់សាំង ឲ្យបានក្នុងរវាង២០ខែទៀត។
ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ យើងមានដំណឹងថ្មីរហូត តែនៅតែមានចំណុចខ្លះ ដែលយើងមិនទាន់ដឹងច្បាស់។ ឧទាហរណ៍ យើងមិនទាន់ដឹងច្បាស់ទេ ថាចាប់ពីថ្ងៃឆ្លងមេរោគ តើប៉ុន្មានថ្ងៃទើបចេញជាអាការៈជម្ងឺ? យើងចាប់ផ្តើមអាចស្មានបណ្តើរៗ ថាប្រហែលជាខ្ទង់៥ថ្ងៃ។ចុះចំណែកកម្រិតគ្រោះថា្នក់ដល់ស្លាប់ ដោយសារជម្ងឺនេះវិញ មានប៉ុន្មានដែរ? តួលេខនេះសំខាន់ណាស់ ព្រោះវានឹងអនុញ្ញាតឲ្យយើង ធ្វើការវាយបកទៅលើមេរោគវិញ ឲ្យឆាប់រហ័ស។ សម្រាប់ពេលនេះ យោងទៅលើតួលេខដែលយើងមាន គឺកម្រិតគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់ ខ្ទង់ប្រហែលជា២%។
តែយើងកំពុងតាមដានទៀត ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ថាតើវា២%មែនឬយ៉ាងណា។ យើងត្រូវស្វែងយល់ ដឹងត្រង់ចំណុចនេះឲ្យបាន។ទាក់ទិននឹងកម្រិតនៃការឆ្លងរាលដាល ពីអ្នកជំងឺម្នាក់ ទៅមនុស្សផ្សេងៗទៀត ក៏យើងត្រូវតាមដានដែរ ចង់ដឹងថាមនុស្សម្នាក់ដែលមានផ្ទុកមេរោគ អាចចម្លងទៅមនុស្សប៉ុន្មាននាក់។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងករណីដែលគ្មានវិធានការទប់ស្កាត់សោះ ក្នុងករណីជំងឺកញ្ជ្រឹល គឺអត្រាឆ្លងមានប្រហែលចន្លោះ ពី១៥ ទៅ ២០នាក់។ ក្នុងករណីមេរោគសារស៍ គឺមានកម្រិតឆ្លងត្រឹម២នាក់ ហើយក្នុងករណីមេរោគផ្តាសសាយធម្មតា គឺមានកម្រិត ពី១នាក់ ទៅ២នាក់។
ចំពោះមេរោគកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មីនេះវិញ តាមស្មានប្រហែលចន្លោះ ពី២ទៅ៣នាក់។ តួលេខចុងក្រោយបង្ហាញថាកម្រិតឆ្លងប្រហែល២,២។ មានន័យថា កម្រិតចម្លងរបស់កូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មីនេះ វាខ្លាំងជាងមេរោគជំងឺសារស៍ ឬមេរោគផ្តាសាយធម្មតាបន្តិច។ តើបើប្រៀបនឹងមេរោគ កញ្ជ្រឹល គឺវាខ្សោយជាងមេរោគកញ្ជ្រឹលខ្លាំងណាស់។មានចំណុចមួយទៀត ដែលអ្នកជំនាញយើង កំពុងតែតាមដានដែរ ហើយជាចំណុចសំខាន់ ព្រោះយើងបានសង្កេតឃើញចំណុចនេះរួចមកហើយ ក្នុងករណីកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទមុនៗ។
ចំណុចនោះគឺថា ផ្អែកលើទិន្នន័យដែលយើងមានមកត្រឹមពេលនេះ គឺពុំមានក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំណា បានឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាវីរុសប្រភេទថ្មីនេះទេ។ មានករណីដាច់ដោយឡែកមួយៗ ដែលថាមានក្មេងឈឺ តែជាទូទៅ គឺថាយើងសង្កេតឃើញថា ក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំ ប្រឈមតិចបំផុតនឹងមេរោគនេះ។ មូលហេតុអី យើងមិនទាន់ដឹងច្បាស់ទេ។ វាអាចថាក្មេងក្រោម១៥ឆ្នាំ មានអ្វីម្យ៉ាងក្នុងខ្លួន ដែលអាចទប់មេរោគនេះ ឬក៏ធ្វើឲ្យមិនបញ្ចេញ នូវអាការៈជម្ងឺក៏ថាបាន។កន្លងមកយើងបានសង្កេតឃើញស្រដៀងគ្នានេះរួចហើយ ក្នុងករណីជំងឺសារស៍ (Sars) និងជំងឺមឺស (Mers) ដែលមេរោគវាមិនឆ្លងទៅកាន់ក្មេងៗទេ។ ដូច្នេះតួលេខនេះសំខាន់ណាស់ ហើយវាក៏ធ្វើឲ្យយើងទុកចិត្ត និងមិនសូវភ័យបារម្ភពេកដែរ។
កម្រិតនៃផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ចអាស្រ័យលើរយៈពេលនៃវត្តមានមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី!
សូមបញ្ជាក់ដែរថា៖ទន្ទឹមនិងប្រទេសអាមេរិកបានរឹតបន្តឹងប្រយត្ន័ចំពោះពលរដ្ឋខ្លួនក៏ដូចជាជនបរទេសដែលត្រឡប់មកពីក្រុងវូហាន គេឃើញមានប្រទេសជាច្រើនទៀតក៏បានចាត់វិធានការជម្លៀសពលរដ្ឋ និងបិទជើងហោះហើរទៅកាន់ប្រទេសចិនក្រោយពីមានការប្រកាសអសន្នរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ចសកលកើតចេញពីមេរោគកូរ៉ូណាថ្មីត្រូវបានអង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ IMF បញ្ជាក់ថា គឺវាអាស្រ័យលើវិបត្តិយូរ ឬឆាប់របស់មេរោគកូរ៉ូណាថ្មី។ បើវិបត្តិមួយនេះនៅបន្តអូសបន្លាយ និងបន្តកើនឡើងដូចសព្វថ្ងៃ សេដ្ឋកិច្ចក្នុងលោកក៏នឹងមានស្ថានភាពប្រែប្រួលដែរ។ តាម IMF ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងលោកនៅត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ ២០២០ ប្រហែលនឹងទទួលផលអវិជ្ជមាន។
ចូរកុំភ្លេចថា ចិនជាប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ ក្នុងលោក ហើយសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងលោកភាគច្រើនមាននៅក្នុងចិន។ ចិនផ្អាក ឬបិទទ្វារមួយរយៈមានន័យថា សេដ្ឋកិច្ចក្នុងលោកក៏ត្រូវផ្អាក និងបិទទ្វារមួយរយៈដែរ។វិស័យដែលកំពុងរងគ្រោះដោយមេរោគកូរ៉ូណាថ្មីមានវិស័យទេសចរណ៍ ដឹកជញ្ជូន បច្ចេកវិទ្យា ឧស្សាហកម្មរថយន្ត ការចំណាយរបស់ពលរដ្ឋ និងវិស័យជាច្រើនផ្សេងទៀត។ តែនៅចំពោះមុខ ទេសចរណ៍ និងដឹកជញ្ជូនជាវិស័យដែលកំពុងរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ។ ចិនបានបិទទីក្រុងជាច្រើន និងហាមមិនឲ្យមានការរៀបចំដំណើរកំសាន្តរបស់ពលរដ្ឋខ្លួននៅក្នុងស្រុក និងនៅបរទេស។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍បរទេសជាច្រើនបានព្យួរការហោះហើរទៅកាន់ចិនដីគោក។ ក្រុមហ៊ុនផ្លូវសមុទ្របានលុបចោលដំណើរកំសាន្តចេញពីកំពង់ផែចិន និងមិនទទួលអ្នកដំណើរដែលបានស្នាក់នៅចិនក្នុងចន្លោះពី ២ ទៅ ៤សប្តាហ៍កន្លងទៅ។
កន្លែងកំសាន្ត Disney នៅទីក្រុងសៀងហៃ និងនៅហុងកុងបានបិទទ្វារមួយរយៈ។ ឧស្សាហកម្មផលិតរថយន្តបរទេសនៅក្នុងទីក្រុងវូហានបានបិទទ្វារមួយរយៈ ហើយហាងលក់ទំនិញបរទេសល្បីៗមួយចំនួននៅចិនក៏បានផ្អាកសកម្មភាពរបស់ខ្លួនមួយរយៈដែរ។ ក្រៅពីជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងលោក មេរោគកូរ៉ូណាថ្មីក៏កំពុងយាយីដល់សេដ្ឋកិច្ចចិនដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ ក្នុងលោក។ ចិនដែលជាប្រទេសត្រូវការប្រេងលំដាប់ទី២ ក្នុងលោកបានកាត់បន្ថយការនាំប្រេងចូលមួយរយៈ។ គ្រាន់តែពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី២២ មករា ការនាំប្រេងចូលរបស់ចិនបានធ្លាក់ជិត ២លានបារីល បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៩។
(ប្រភពវិទ្យុបារាំង)
