ខួបសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៧៥នៅទីក្រុងហ្សឺណែវប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អះអាងពីការីកចំរើនតែសង្កំស៊ីវិលសុំថែម
ស្វិស៖ លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក្នុងនាមសម្ដេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចូលរួមខួបលើកទី៧៥ នៃសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពី សិទ្ធិមនុស្ស បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្ត (Pledge) របស់កម្ពុជា ស្ដីពី “ការពង្រឹងការគាំពារសង្គម»។
លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី កែវ រ៉េមី បានលើកឡើងថា នាពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលឈានមុខគេ ក្នុងការចូលរួម និងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹង យន្តការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប្រទេសកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យមានការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិតាំងនៅមុនគេ និងយូរជាងគេបង្អស់ ក្រៅពីនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ និងបានទទួលយកអាណត្តិ របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំង ពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក ព្រមទាំងបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាមួយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ការពិនិត្យឡើងវិញជាសកល តាមកាលកំណត់ និងកាតព្វកិច្ចនៃសន្ធិសញ្ញាផ្សេងៗ។ ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ជារដ្ឋភាគីនៃសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ស្នូលចំនួន៨ ក្នុងចំណោម៩។
ខុសពីអតីតកាលដ៏គួរឱ្យតក់ស្លុត (របបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម) ប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន មានសន្តិភាព ស្ថិរភាព កំណើនថាមវន្ត និងមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌។ ប្រជាជនជាច្រើនលាននាក់ បានរួចផុតពីបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ ទទួលនូវភាពរីករាយជាមួយនឹងជីវភាពសមរម្យ ទទួលបានការអប់រំ ទទួលបាន ការគាំពារសង្គមល្អប្រសើរ និងមានអាយុមធ្យមសង្ឃឹមរស់ពី៥៩ឆ្នាំ ទៅ៧៧ឆ្នាំ ដោយសារគុណូបការៈដ៏ធំធេងនៃ នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី បានដាក់ចេញគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ដែលក្នុងនោះ “ការពង្រឹងការគាំពារសង្គម” ត្រូវបានចាត់ទុកជាការងារអាទិភាព។ កម្ពុជានឹងផ្តោតលើ ការពង្រីកសេវា ថែទាំសុខភាពដែលគ្រប់ដណ្តប់ប្រជាជន ៩លាននាក់ ការផ្ដល់ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈដល់យុវជនមកពីគ្រួសារក្រីក្រចំនួន ១,៥លាននាក់ ការពង្រីកសេវាអ៊ីនធឺណិតដល់សាលាឃុំ សាលារៀន និងមណ្ឌលសុខភាព ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២៤ និងការតភ្ជាប់បណ្តាញអគ្គិសនីដល់គ្រប់ភូមិនៅមុនឆ្នាំ២០៣០។
ក្នុងស្មារតី ដែលសិទ្ធិមនុស្សមានលក្ខណៈជាសកល និងមិនអាចកាត់ផ្តាច់បាន កម្ពុជានៅតែប្ដេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការធ្វើការងារឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយយន្តការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិដែលពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការលើកកម្ពស់ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្សសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ទោះបីជាមានការអះអាងខាងលើនេះក៏ដោយក៏តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចេញផ្សាយថ្ងៃទី១១ ធ្នូ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សមាគម សហព័ន្ធ សហជីព ចំនួន៣៩ស្ថាប័នកត់សម្គាល់ថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិចាស់ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងសិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌សង្គម គឺមានការធ្លាក់ចុះ។ មិនថាពលរដ្ឋ អ្នកនយោបាយ សកម្មជនមួយចំនួន ពួកគេរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងខ្លះរងការចោទប្រកាន់ពីតុលាការ ហើយឈានដល់ការជាប់ពន្ធនាគារថែមទៀត។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ដូចជាពង្រឹងវិន័យមន្ត្រី រួមនឹងការបង្កើតឱ្យមានយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ ប៉ុន្តែបើទោះបីជារដ្ឋកំពុងកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌យ៉ាងណា ក៏ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សង្គមនៅកម្ពុជាបន្តប្រឈមនូវបញ្ហាច្រើន ពិសេសយុត្តិធម៌ចំពោះអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្ស បរិស្ថាន និងរឿងក្តីក្តាំរវាងអ្នកមានអំណាចនិងពលរដ្ឋក្រីក្រ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះបន្តថា បើធៀបនឹងអ្នកមានអំណាច ពលរដ្ឋគ្មានប្រៀបឡើយបើគិតទៅលើការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងការចរចាអំពីសំណង។ តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដដែល ស្ទើរគ្រប់ករណីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងយុត្តិធម៌ ជនជាប់ចោទក្រោមហេតុផលនយោបាយតែងរងការរឹតត្បិតជាងជនជាប់ចោទធម្មតា ពិសេសការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ដែលបណ្តាលឱ្យពលរដ្ឋភ័យខ្លាចលែងហ៊ានបញ្ចេញមតិ។
នៅចំពោះមុខបញ្ហាទាំងនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៣៩ស្ថាប័នស្នើឱ្យរដ្ឋសភាពិនិត្យនិយមន័យនៃបទល្មើសញុះញង់ និងកំណត់ចំនួនអតិបរមាសំណងជម្ងឺចិត្តនៃបទល្មើសបរិហារកេរ្តិ៍ត្រឹម១០០រៀល។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏មានការស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់យុត្តិធម៌ និងផ្តល់សំណងសមរម្យរាល់ពេលរដ្ឋាភិបាលតម្រូវឱ្យពលរដ្ឋផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ និងការស្នើឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយដោយមិនត្រូវឱ្យមន្ត្រីរាជការ យោធា នគរបាល តុលាការមាននិន្នាការនយោបាយ និងត្រូវស្ថិតក្នុងភាពអព្យាក្រឹត្យ។
ក្រៅពីនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលស្នើឲ្យស្ថាប័នធ្វើច្បាប់ និងរដ្ឋាភិបាលបើកទូលាយចំពោះសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន។ ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានត្រូវបានអង្គការសង្គមស៊ីវិលទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការកែទម្រង់ច្បាប់សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល រួមនឹងការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសហជីពយ៉ាងយូរត្រឹមចុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីឱ្យស្ថាប័នទាំងនេះអាចអនុវត្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួនស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។ លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌អះអាងមកវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិRFIថា រាល់បញ្ហាវិវាទនៅតុលាការមិនមែនសុទ្ធតែពលរដ្ឋខុស ហើយអ្នកមានអំណាចត្រូវនោះទេ។ តាមលោកជិន ម៉ាលីន រាល់ការចោទប្រកាន់អ្វីមួយត្រូវបានតុលាការពិនិត្យមើលលើអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ ដោយមិនចេះតែកាត់សេចក្តីនោះឡើយ។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះដដែលបានបន្តថា រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញដល់ប្រជាពលរដ្ឋ តែពលរដ្ឋមិនត្រូវដើរហួសពីបន្ទាត់ ឬច្បាប់ដែលមានចែងឡើយ៕
