ក្រុមប្រដាប់អាវុធជាច្រើន គំរាមសហរដ្ឋអាមេរិកបើជួយអន្តរាគមន៍ក្នុងសង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស់
03-April-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ប៉ាឡេស្ទីន៖ មានក្រុមចលនាប្រដាប់អាវុធដ៏មានឥទ្ធិពលនៅក្នុងប្រទេសអ៉ីរ៉ាក់ និងយេម៉ែន ដែលមានសម្ព័ន្ធភាពជិតស្និទ្ធជាមួយអ៉ីរ៉ង់បានប្រកាសគំរាមវាយប្រហារលើមូលដ្ឋានទ័ព របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រសិនបើទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនធ្វើអន្តរាគមន៍គាំទ្រអ៉ីស្រាអែល នៅក្នុងសង្គ្រាមជាមួយក្រុមហាម៉ាស ក្នុងតំបន់ Gaza ។ការគំរាមខាងលើកើតមានឡើង ចំពេលប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន សន្យាបង្កើនការគាំទ្រទ្វេដងទៅដល់អ៉ីស្រាអែល នៅក្នុងឆ្លើយតបទៅនឹងការវាយប្រហារ របស់ក្រុមហាម៉ាស និងសន្យាផងដែរពីការបង្កើនការផ្ដល់អាវុធបន្ថែម បន្ទាប់ពីបានដាក់ពង្រាយនាវាផ្ទុកយន្ដហោះចម្បាំង នាវាចម្បាំង និងយន្ដហោះចម្បាំងបន្ថែមទៅកាន់ សមុទ្រមេឌីទែររ៉ាណេខាងកើត ក្បែរអ៉ីស្រាអែល។
នៅក្នុងប្រទេសអ៉ីរ៉ាក់ ចលនាប្រដាប់អាវុធ កាតាអ៉ីប ហេសប៊ូលឡា (Kataib Hezbollah) មានសម្ព័ន្ធភាពជិតស្និទ្ធជាមួយអ៉ីរ៉ង់ បាននិយាយថានឹងបើកការវាយប្រហារលើ មូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកដោយប្រើមីស៊ីល យន្ដហោះដ្រូន និងកងកម្លាំងពិសេសរបស់ខ្លួន ប្រសិនបើទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនធ្វើអន្តរាគមន៍នៅក្នុងសង្គ្រាមរវាងអ៉ីស្រាអែល និងហាម៉ាស។ សហរដ្ឋអាមេរិក បច្ចុប្បន្ន មានកងទ័ព ២,៥០០នាក់ឈរជើងនៅអ៉ីរ៉ាក់ និងមានកងទ័ព៩០០នាក់ ឈរជើងនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី។ ដោយឡែក នៅយេម៉ែន ឯនោះវិញ ចលនាប្រដាប់អាវុធហ៊ូទី ក៏បានព្រមានដែរថាពួកគេនឹងធ្វើការឆ្លើយតបទៅនឹងការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយប្រើប្រាស់ យន្ដហោះដ្រូន មីស៊ីល និងជម្រើសយោធាជាច្រើនទៀត។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរអតីតប្រមុខដឹកនាំក្រុមប៉ាឡេស្ទីន Hamas លោក Khaled Meshaal ក៏បានអំពាវនាវឱ្យមានការធ្វើបាតុកម្មទូនៅទាំងពិភពមូស្លីម នាថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍នេះ ដើម្បីជាការគាំទ្រដល់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ហើយលោកថែមទាំងបានប្រកូកប្រកាស ឱ្យប្រជាជននៃបណ្តាប្រទេសនៅក្បែរខាង ចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងអ៉ីស្រាអែល ទៀតផង។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយដោយ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters នៅថ្ងៃពុធ ទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។លោក Meshaal បាននិយាយដូច្នេះថា «ពួកយើងចាំបាច់ត្រូវតែឆ្ពោះទៅកាន់ទីលាននិងដងផ្លូវនានា នៃពិភពអារ៉ាប់និងមូស្លីមនាថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍នេះ»។ លោក Meshaal ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកាតាបាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលព្រមទាំងប្រជាជននៃប្រទេសហ្ស៊កដានី ស៉ីរី លីបង់ និងអេហ្ស៉ីប មានភារកិច្ចធំដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រដល់ ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ហ្ស៊កដានីនិងលីបង់ គឺជាប្រទេសដែលមានជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីនច្រើនជាងគេបង្អស់។ អតីតមេដឹកនាំក្រុម Hamas រូបនេះ បានបន្តដូច្នេះថា «ទៅកាន់បញ្ញវន្តទាំងឡាយ ដែលបានបង្រៀនអំពីជីហាដ... និងទៅកាន់អ្នកទាំងឡាយបានបង្រៀននិងបានរៀន នេះគឺជាពេលវេលាសម្រាប់ការអនុវត្តទ្រឹស្តីហើយ»។
សូមបញ្ជាក់ថាអ៊ីរ៉ង់ជាប្រទេសដំបូងគេមួយដែលបានចេញមុខអបអរស្វាគមន៍ការវាយប្រហាររបស់ចលនាហាម៉ាសលើអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី៧តុលា។ “អ៊ីរ៉ង់គាំទ្រសិទ្ធិការពារខ្លួនរបស់ជាតិប៉ាឡេស្ទីន។ អ៊ីស្រាអែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការវាយប្រហារនេះ។” នេះជាសាររបស់លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ លោក រ៉ៃស៊ី ផ្ញើជូនប្រជាពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន នៅល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យទី៨តុលា។ ប្រមុខដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់បានបញ្ចប់សារដោយលើកសរសើរគ្រប់ចលនាតស៊ូ មានជាអាទិ៍ ចលនាហាម៉ាស់ ចលនាជីហាតអ៊ីស្លាម ចលនាតស៊ូរបស់ប៉ាឡេស្ទីននៅលីបង់ ស៊ីរី អ៊ីរ៉ាក់ អាហ្វហ្កានីស្ថាន និងយេម៉ែន ព្រមទាំងវីរភាពតស៊ូរបស់តំបន់ហ្កាហ្សា។
នៅព្រឹកព្រហាមថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧តុលា ចលនាហាម៉ាសបានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលនិងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានលើអ៊ីស្រាអែល ដោយបានបាញ់រ៉ុកែតរាប់ពាន់គ្រាប់និងបញ្ជូនកងយុទ្ធជនប្រដាប់អាវុធឱ្យជ្រៀតចូលក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែលហើយចាប់ខ្លួនមនុស្សជាច្រើននាក់ទៀត។ ទីប្រឹក្សារបស់អគ្គមគ្គុទេសក៍អ៊ីរ៉ង់ទស្សន៍ទាយថាជោគជ័យនៃប្រតិបត្តិការរបស់ចលនាហាម៉ាសនឹងពន្លឿនការដួលរលំរបបអ៊ីស្រាអែល។
អ៊ីស្រាអែលបន្តបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែតចូលតំបន់ហ្កាហ្សា និងបាញ់កាន់តែខ្លាំងក្លាជាងពេលមុនៗទៅទៀត។ តំបន់ហ្កាហ្សាទាំងមូលត្រូវហ៊ុមព័ទ្ធជិតឈឹងដោយកងទ័ពបម្រុងរបស់អ៊ីស្រាអែលរាប់សែននាក់។ ការវាយប្រហារដែនអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលកាលពីយប់មិញមានសភាពខ្លាំងក្លាបំផុតនៅក្នុងរយៈពេល៧៥ឆ្នាំចុងក្រោយ។ចំនួនអ្នកស្លាប់នៅអ៊ីស្រាអែលកើនឡើងដល់៩រយនាក់។ ភាគច្រើនជាជនស៊ីវិលដែលត្រូវក្រុមហាម៉ាស់បាញ់សម្លាប់ដល់ក្នុងផ្ទះ, ស្លាប់នៅតាមផ្លូវ ឬស្លាប់នៅឯកម្មវិធីប្រគំតន្ត្រីកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ ដោយឡែក ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សាក៏ស្លាប់មិនតិចនាក់ទេដោយសារការផ្លោងគ្រាប់របស់អ៊ីស្រាអែល។ តួលេខចុងក្រោយបង្ហាញថាអ្នកស្លាប់នៅតំបន់ហ្កាហ្សាយ៉ាងតិច៨៣០នាក់ និងរបួស៤២៥០នាក់។ នេះជាតួលេខផ្លូវការដែលផ្សព្វផ្សាយដោយអាជ្ញាធរនៅតំបន់ហ្កាហ្សាផ្ទាល់។
សង្កាត់ខ្លះនៅហ្កាហ្សាត្រូវកម្ទេចក្លាយជាផេះក្រោមការវាយប្រហារដែនអាកាស។ អង្គការសហប្រជាជាតិបូកសរុបតួលេខឃើញថាប្រជាជននៅតំបន់ហ្កាហ្សា១សែន ៨ម៉ឺននាក់គ្មានកន្លែងស្នាក់នៅ។ ពួកគេភាគច្រើនរស់នៅផ្លូវ ឬតាមសាលារៀន។អ៉ីស្រាអែល ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានកែនកងទ័ពបម្រុងជាង ៣០០,០០០នាក់ និងបានសន្យាថា នឹងបង្កើនការវាយប្រហារសងសឹករបស់ខ្លួន ប្រឆាំងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ជាមួយការត្រៀមលក្ខណៈជាស្រេចដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមជើងគោកនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ឥឡូវនេះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលរាប់សែននាក់កំពុងប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅជិតតំបន់ហ្កាហ្សាដើម្បីរង់ចាំបញ្ជាដើម្បីវាយលុក។ ប៉ុន្តែជាដំបូង អ៊ីស្រាអែលសម្រុកវាយប្រហារដែនអាកាសដើម្បីកាត់ផ្ដាច់បណ្ដាញយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ក្រុមហាម៉ាស់ជាមុនសិន។ នៅជំហានបន្ទាប់, កងទ័ពជើងគោកអ៊ីស្រាអែលអាចនឹងវាយចូលតំបន់ហ្កាហ្សាស្ទ្រីប។ អីស្រាអែលធ្លាប់កាន់កាប់តំបន់នេះ។ ប៉ុន្តែក្រោយមកបោះបង់ចោលវិញកាលពីឆ្នាំ២០០៥ និងបិទខ្ទប់កាលពីឆ្នាំ២០០៧ នៅពេលក្រុមហាម៉ាស់ចូលគ្រប់គ្រង។
បើតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល មានន័យថាតំបន់ហ្កាហ្សាឥឡូវនេះត្រូវបិទខ្ទប់ជិតឈឹង។ សូម្បីតែស្បៀងអាហារ, ទឹកស្អាត និងឥន្ធនៈសម្រាប់ដុតបំភ្លឺលំនៅដ្ឋានក៏ត្រូវកាត់ផ្ដាច់ផងដែរ។ ការវាយឆ្មក់របស់ក្រុមហាម៉ាស់តាមជើងគោក ជើងទឹក និងជើងអាកាសធ្វើឱ្យអ៊ីស្រាអែលបាត់ម្ចាស់ការមួយគ្រា។ អ៊ីស្រាអែលត្រូវការពេលរហូតដល់២ថ្ងៃទម្រាំស្ដារតំបន់ព្រំដែនឡើងវិញ។ របងនេះសាងសង់ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើប និងចំណាយលុយសាងសង់រាប់ពាន់លានដុល្លារ។ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ អ៊ីស្រាអែលអាចការពារសន្តិសុខបានល្អ និងគ្មានការវាយប្រហារជាថ្មីទេ។ ថ្នាក់ដឹកនាំអ៊ីស្រាអែលនឹងសម្រេចចិត្តថាតើត្រូវផ្អាកវាយប្រហារជើងគោកសិនឬយ៉ាងណា ព្រោះខ្លាចក្រុមហាម៉ាស់សម្លាប់ចំណាប់ខ្មាំង។ ហាម៉ាស់ព្រមានថាឱ្យតែអ៊ីស្រាអែលបន្តបាញ់ប្រហារចូលតំបន់ហ្កាហ្សា ខ្លួននឹងសម្លាប់ចំណាប់ខ្មាំងជនជាតិអ៊ីស្រាអែលម្ដងមួយៗ។
ប៉ុន្តែអ៊ីរ៉ង់បដិសេធការចោទប្រកាន់ថាខ្លួនជាអ្នករៀបចំផែនការ ឬនៅពីក្រោយការវាយប្រហារកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ ជម្លោះនេះចង់រីករាលដាលទៅដល់ប្រទេសលីបង់ថែមទៀត។ ក្រុមហេស្បូឡានៅលីបង់ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ីរ៉ង់ចេញមុខប្រកែកថាខ្លួនគ្មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះទេ។ នៅព្រំដែនអ៊ីស្រាអែល និងលីបង់ក៏មានការប៉ះទង្គិចគ្នាផងដែរកាលពីថ្ងៃចន្ទ។រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកថ្លែងថាខ្លួនត្រៀមបញ្ជូនប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសថ្មីៗរួមទាំងគ្រាប់រំសេវ និងជំនួយផ្នែកសន្តិសុខទៅអ៊ីស្រាអែល។ អាមេរិកព្រមានថាអ៊ីរ៉ង់មិនត្រូវចូលខ្លួនពាក់ព័ន្ធទេ ហើយជម្លោះនេះមិនគួររីករាលដាលទៅតំបន់ដទៃទៀតឡើយ។ អ៊ីស្រាអែលថ្លែងថាអាមេរិកចង់ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងទាំងអស់នៅក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។
