ពេលញញួប្រធានអាស៊ានចេញផុតពីដៃកម្ពុជាទើបភូមានយល់ព្រមដោះលែងអ្នកទោស
03-April-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ភ្នំពេញ៖ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា និងជាបេសកជនពិសេសនៃប្រធានអាស៊ានទទួលបន្ទុកបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា បានប្រកាសស្វាគមន៍ការដោះលែងអ្នកទោសទ្រង់ទ្រាយធំនាពេលថ្មីៗនេះ ដោយក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋបាលរដ្ឋនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២នេះ បេសកជនពិសេសចាត់ទុកការដោះលែងអ្នកទោសទ្រង់ទ្រាយធំនេះថា ជា កាយវិកាដ៏សំខាន់ក្នុងទិសដៅត្រឹមត្រូវ ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់ចាប់ផ្តើមដំណើរការសន្ទនា ក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា៖«នេះគឺជាសញ្ញាបង្ហាញពីសុឆន្ទៈក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីចំពោះវិបត្តិបច្ចុប្បន្ន និងជាការវិវត្តវិជ្ជមាន ស្របតាមស្មារតី និងបំណងប្រាថ្នានៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកឆន្ទ៥ចំណុច ដែលសំរេចក្នុងកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំអាស៊ាន នៅថ្ងៃទី ២៤មេសា ឆ្នាំ២០២១»។
របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៦ ខែវិច្ឆិកា បានប្រកាសពីការដោះលែងអ្នកទោសជាង ៦,០០០នាក់ ដើម្បីអបអរសាទរថ្ងៃបុណ្យជាតិរបស់ខ្លួន។អ្នកទោសដែលត្រូវបានដោះលែងនេះ រួមមានអ្នកនយោបាយធំៗផងដែរ ដែលរួមមាន៖ លោក ច ទិនស្វេ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការិយាល័យទីប្រឹក្សារដ្ឋ អ្នកស្រី ឡី ឡី ម៉ អតីតអភិបាលតំបន់តានីនតាយី (Tanintharyi) លោក ម្ញា អៃ សកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជំនាន់៨៨៨៨។ បណ្ឌិត ម្ញោ ញុនត៍ សមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាល និងជាអ្នកនាំពាក្យនៃបក្សសម្ព័ន្ធជាតិ ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) លោក ថេន អ៊ូ សមាជិកគណៈកម្មាធិការ កណ្តាលបក្ស NLD លោក ច ហូ ទីប្រឹក្សាច្បាប់បក្ស NLD សាស្ត្រាចារ្យ ម៉ោង តាឆូ និងព្រះតេជគុណ ស្វ៊ែ ញ៉ាវ៉ារ លោកស្រី វីគី បូម៉ែន អតីតឯកអគ្គរាជទូតចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំនៅមីយ៉ាន់ម៉ា និងស្វាមី លោកសាស្ត្រាចារ្យ សន ធើណែល( Turnell )អតីតទីប្រឹក្សានយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចរបស់លោកស្រី អោង សាន់ស៊ូជី លោក តូរូ គូបូតា ជាអ្នកកាសែត និងផលិតករភាពយន្តជប៉ុន និងលោក ច ថេ អ៊ូ ជាពលរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Turnell ត្រូវបានដោះលែង និងបានវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសអូស្ត្រាលីវិញ បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរមីយ៉ាន់ម៉ា បានចាប់ខ្លួន និងដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៦៥០ ថ្ងៃ។សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចាប់ផ្តើមជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរមីយ៉ាន់ម៉ាដោះលែងលោក Turnell តាំងពីដើមឆ្នាំ ២០២២ នៅពេលដែលកម្ពុជាចូលកាន់តំណែងជាប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន។ កសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានអញ្ជើញទៅដល់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាមួយលើក ហើយលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន ក្នុងនាមជាបេសកជនពិសេសរបស់អាស៊ាន បានធ្វើដំណើរទៅមីយ៉ាន់ម៉ាពីរលើកផងដែរ។តែអាជ្ញាធរយោធាភូមាមិនអើពើរឡើយទុករហូតពេលសម្តេចប្រគល់ញញួប្រធានអស៊ានឲ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីទើបមានការដោះលែង។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី៖ «ខ្ញុំសូមអរគុណដល់...មិត្តអាស៊ានរបស់យើង, ជាពិសេសគឺនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ហ៊ុន សែន ដែលបានដឹកនាំអាស៊ាន និងបានរក្សាការដាក់សម្ពាធ...ព្រមទាំងប្រទេសជាមិត្តដទៃទៀតនៅក្នុងអាស៊ាន ដែលបានខ្នះខ្នែងនាំឱ្យមានការដោះលែងសាស្ត្រាចារ្យ លោក Turnell»នេះជាការថ្លែងរបស់លោក Anthony Albanese នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី ក្នុងសន្និសីទនាទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ នាថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។
ក្នុងនាមបេសកជនប្រធានអាស៊ានដែលជិតផុតអាណត្តិលោក ប្រាក់ សុខុន ប្រកាសធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាលើកទី៣ នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខនេះទៀត ក្នុងបំណងបន្តកិច្ចប្រឹងប្រែងដែលបានធ្វើតាំងតែពីដើមអាណតិ្តជាប្រធានអាស៊ានរបស់កម្ពុជា សំដៅជួយឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ាវិលទៅរកប្រក្រតីភាព និងមាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។លោក ប្រាក់ សុខុន សង្ឃឹមថា នឹងអាចសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពបន្ថែមទៀតលើអាទិភាពចំនួនបីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកឆន្ទ៥ចំណុច គឺការបញ្ចប់អំពើហិង្សា ការសម្របសម្រួលការចែកជំនួយមនុស្សធម៌ និងការកសាងជំនឿ និងទំនុកចិត្ត សម្រាប់កិច្ចសន្ទនាសន្តិភាពប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន។
ការដោះលែងអ្នកទោសទ្រង់ទ្រាយធំរបស់របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានាពេលនេះ គឺជាការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមានមួយ ដើម្បីឈានទៅរកដំណោះស្រាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលជាក្តីសង្ឃឹមក្នុងការនាំមីយ៉ាន់ម៉ាមកកាន់វេទិកាអាស៊ានឡើងវិញ។លោក ប្រាក់ សុខុន ទទួលស្គាល់ថា ភាពវិជ្ជមាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង៥ចំណុច គឺមានភាពមិនស្មើគ្នាឡើយ តែទោះជាយ៉ាងណា ក៏មិនបានបង្ហាញថា អាស៊ាន ឬជាពិសេសកម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធាន មិនបានខិតខំក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាភូមានោះដែរ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ចំនួន២០ទំព័រ អំពីការងាររបស់លោក ប្រាក់ សុខុន ក្នុងនាមជាប្រេសិតពិសេសអាស៊ាន ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៧វិច្ឆិកា។
ក្នុងតួនាទីជាប្រេសិតពិសេសអាស៊ាន សម្របសម្រួលវិបត្តិភូមា លោក ប្រាក់ សុខុន អះអាងថា តួនាទីរបស់លោកបានសម្រេចការងារជាច្រើន ដោយរួមទាំងការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ប្រជាពលរដ្ឋភូមា និងការជួបតួអង្គនយោបាយនានា លើកលែងតែលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី។ ក៏ប៉ុន្តែការដាក់ចេញកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័នទាំង៥ចំណុច ហាក់មានភាពទូលាយ ដែលពិបាកដល់ការប្រតិបត្តិការងារ។ បើតាម លោក ប្រាក់ សុខុន គឺរដ្ឋអាស៊ានទាំងអស់ត្រូវតែគាំទ្រគ្នាជាឯកច្ឆ័ន ទើបប្រធានអាស៊ាន និងប្រេសិតពិសេសអាចមានឥទ្ធិពលជួយវិបត្តិភូមា។
នៅចំពោះមុខនៃការបញ្ចប់តួនាទីរបស់ខ្លួន លោក ប្រាក់ សុខុន ថា អាស៊ានត្រូវធ្វើការមួយចំនួនធំបន្តទៀត ដោយត្រូវដាក់ចេញនៅគម្រោងសកម្មភាពជាក់ស្តែង និងពេលវេលាជាក់លាក់ ដើម្បីជំរុញការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័នទាំង៥ចំណុច។ សម្រាប់លោក ប្រាក់ សុខុន ការធ្វើដូចនេះ គឺដើម្បីឲ្យប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ អាចវាស់វែងពីការវិវត្តន៍នៅក្នុងប្រទេសភូមា។ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត តួនាទីរបស់ប្រេសិតពិសេសអាស៊ាន ក៏គួរតែត្រូវបានបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់លាស់បន្ថែមទៀត នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង៥ចំណុច។
គួរបញ្ជាក់ថា លោក ប្រាក់ សុខុន ប្រេសិតពិសេសអាស៊ាន បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ខ្លួនចំនួន២លើកទៅកាន់ភូមា នាអំឡុងពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន។ យ៉ាងណាសម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចជាលើកទី៣ គឺភាគីកម្ពុជា តាមរយៈលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធាននៅឆ្នាំនេះ លើកឡើងថា ត្រូវរង់ចាំមើលប្រតិកម្មរបស់ភាគីភូមា បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅទីក្រុងភ្នំពេញទើបតែបញ្ចប់ ហើយផ្លាស់វេនបន្តទៅឲ្យឥណ្ឌូនេស៊ី៕
