សម្ដេចហ៊ុនសែន៖ជោគជ័យនៃការស្វែងរកយុត្តិធម៌និងភាពស្អាតស្អំលើការចោទប្រកាន់របស់អតីតមេបក្សប្រឆាំងសមរង្ស៊ី
ភ្នំពេញសម្ដេចហ៊ុនសែននាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជាបានបង្ហាញពីជោគជ័យនៃការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងភាពស្អាតស្អំរបស់សម្ដេចទៅលើការចោទប្រកាន់របស់អតីតមេបក្សប្រឆាំង(សម រង្ស៊ី) ជុំវិញសំណុំរឿងការធ្វើឃាតលោកហុក ឡងឌី ដែលសម្ដេចបានសម្អាតខ្លួនដោយយុទ្ធសាស្ត្រច្បាប់ បន្ទាប់ពីការចេញសាលក្រមរបស់តុលាការប្រទេសបារាំងនោះ។
ក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រជូនដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញអន្តរជាតិ (PPIU) ចំនួន ២ ១១៥ អង្គ/នាក់ នៅមជ្ឈមណ្ឌលពិព័រណ៍ជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញ នាព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ថ្លែងអំណរគុណដល់ក្រុមការងាររបស់សម្ដេច ដែលមានមេធាវី និងមានថ្នាក់ដឹកនាំ ក្រសួងការបរទេស អគ្គរាជទូតប្រចាំទីក្រុងប៉ារីស ព្រមទាំងមេធាវីបារាំង ទាំង៤រូប ដែលបានការពារក្តី ឱ្យទទួលបានជោគជ័យ។ សម្ដេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា «យប់មិញនេះ គឺមានការឃោសនាច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំគួរតែត្រូវបញ្ជាក់តើ ហ៊ុន សែន ចង់បានអី បានជាតាមវាយឯងដល់ផ្ទះ… ហ៊ុន សែន ចង់បានពាក្យស្អាតស្អំ នៅទីនោះ អត់មានចង់បានអីទេ ពួកគេគិតថា ពួកគេឈ្នះ គេអាចនិយាយទៅរួច។ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំគួរតែត្រូវបានដកស្រង់សាលក្រមទាំងមូល ដែលជាភាសាបារាំង មាន ១៣ ទំព័រៗ »។
សម្ដេចតេជោបន្តថា ក្នុងសាលក្រមដែលជាភាសាបារាំង មាន១៣ទំព័រ សម្ដេចគ្រាន់តែដកស្រង់អំពីចំណុចដែលតុលាការបារាំងបានផ្ដល់ភាពយុត្តិធម៌សម្រាប់សម្ដេច ដែលក្នុងនោះ ទំព័រទី៧នៃសាលក្រមដែលជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ ដែលជាជោគជ័យយរបស់សម្ដេចក្នុងការស្វែរកយុត្តិធម៌ និងបានបញ្ជាក់ថា ការចោទប្រកាន់ថាលោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកបង្គាប់បញ្ជាឱ្យមានការធ្វើឃាត ដែលមានចរិតនយោបាយទាំងពីរករណីខាងលើ និងបានធ្វើការបិទបាំងកាលៈទេសៈនៃការធ្វើឃាតនេះ គឺជាការធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស និងកេរ្ត៍ឈ្មោះរបស់ដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី គឺហ៊ុន សែន។ពីព្រោះថា អង្គហេតុដែលបានរៀបរាប់ចោទប្រកាន់នេះ អាចនឹងត្រូវគេចាត់ទុកថា ជាបទល្មើសមគំនិតក្នុងការប៉ុនប៉ងមនុស្សឃាត តាមរយៈការធ្វើជាមេគំនិត តាមរយៈការបានចូលរួមក្នុងការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋមួយ ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដោយក្រមព្រហ្មទណ្ឌបារាំង មាត្រាទី២២១.៣ ដែលអាចមានទោសរហូតដល់ជាប់គុកមួយជីវិត។ ដូច្នេះ ការនិយាយចោទប្រកាន់នេះ ត្រូវចាត់ទុកថាជាការបរិហារកេរ្ត៍ លោក ហ៊ុន សែន ហើយដែលភាគីជនជាប់ចោទ គឺ សម រង្ស៊ី មិនបានបដិសេធនោះទេ។
ចំណុចទីពីរៈ ក្នុងទំព័រទី១២ ចំណុចបន្ទាប់នេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា លោក សម រង្ស៊ី មិនបានបង្ហាញភស្តុតាងច្បាស់លាស់ គាំទ្រសមតិកម្មរបស់គាត់ដែលថា មូលហេតុនៃគ្រោះថ្នាក់នៃការផ្ទុះគ្រាប់បែក និងមិនមែនជាបញ្ហាអាកាសធាតុ ដូចដែលដើមបណញដឹងរដ្ឋប្បវេណីបានបញ្ជាក់ នៅក្នុងទិសដៅលាក់បាំងមូលហេតុពិតប្រាកដនៃការស្លាប់របស់ លោក ហុក ឡងឌី។ ជាក់ស្ដែងអត្ថបទសារព័ត៌មានដែលផ្សព្វផ្សាយថា ឧត្ថម្ភគចក្រការពាររន្ទះ ដែលការសន្មត់នេះចង់សំដៅថា ឧត្ថម្ភគចក្រ ដែល ហុក ឡងឌី ជិះ មានប្រព័ន្ធការពាររន្ទះដូចគ្នា មានលក្ខណៈទូទៅខ្លាំងពេក មិនអាចយកមកបញ្ជាក់ ឬបដិសេធការអះអាងរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ចំពោះឧប្បត្ដិវហេតុមួយនេះទេ។លើសពីនេះទៀត ទោះបីជាជនជាប់ចោទ(សម រង្ស៊ី) បានលើកឡើងទាំងក្នុងពេលសវនាការ និងនៅក្នុងពាក្យសំដីដែលត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ ថាខ្លួនបាននិយាយចោទប្រកាន់ ដោយយោងទៅលើការប្រកាសរបស់អ្នកជំនាញផ្នែកយន្តហោះក៏ដោយ ប៉ុន្តែតុលាការកត់សម្គាល់ថា ជនជាប់ចោទមិនបានផ្ដល់នូវការបញ្ជាក់ ឬកោសល្យវិច្ច័យណាមួយឱ្យបានច្បាស់នាពេលសវនាការនោះទេ។ ចុងក្រោយការផ្ដល់ជូនមកតុលាការនៅរូបថត ដែលមានគុណភាពមិនច្បាស់អំពីបំណែកនៃឧត្ថម្ភគចក្រ មិនអាចបង្ហាញបាន ថាការធ្លាក់បែកឧត្ថម្ភគចក្រនោះ គឺកើតចេញពីការផ្ទុះគ្រាប់បែកជាជាងការធ្លាក់ធម្មតានៅឡើយ បើមិនមានរបាយការណ៍ជំនាញមកសំអាង។
ចំពោះចំណុចទី៣ យោងលើមូលហេតុទាំងអស់ខាងលើ ឃើញថាមូលដ្ឋានអង្គហេតុទាក់ទងគ្នា នៃការនិយាយចោទប្រកាន់របស់សម រង្ស៊ីមានលក្ខណៈខ្សោយ ដែលផ្ទុយយ៉ាងខ្លាំង និងការនិយាយចោទប្រកាន់មួយ ដែលមិនអាចទុកឱ្យមានការសង្ស័យណាមួយ អំពីការពាក់ព័ន្ធដោយសន្មត់លើ លោក ហ៊ុន សែន នៅក្នុងការធ្វើឃាតលោក ហុក ឡងឌី នោះទេ។បើតាមសម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានបន្ថែមថា នៅក្នុងលកខ័ណ្ឌទាំងនេះការកាត់ទោសផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌអាចប៉ះពាល់យ៉ាងជាក់ស្ដែង ដល់វិសមាមាត្រនៃសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរវាងដើមបណ្ដឹងនិងជនជាប់ចោទ ដែលត្រូវការពារដោយមាត្រា១០ នៃអនុសញ្ញាអឺរ៉ុបស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស។ ដូច្នេះលោក សម រង្ស៊ី នឹងទទួលបានការអនុគ្រោះឱ្យរួចផុតពីការចោទប្រកាន់។
សម្ដេតេជោក៏បានលើឡើងទៀតថា ចំពោះសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការបារាំង ក៏បាននិយាយដែរថា យោងតាមហេតុផលនេះ ការតទល់រវាងលោក សម រង្ស៊ី ជាចុងចម្លើយ និងលោក ហ៊ុន សែន ជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី សម្រេចឱ្យលោក សម រង្ស៊ី រួចផុតពីបទចោទ និងច្រានចោលការទាមទារសំណងរបស់លោកសម រង្ស៊ី ចំពោះលើការចំណាយទាំងអស់។ សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីគូសបញ្ជាក់ថា សម្ដេចប្រកាសចេញពីទីនេះ ក្នុងនាមជាដើមបណ្ដឹងដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខាឱ្យមេធាវី សម្ដេចសម្រេចចិត្តមិនប្ដឹងទៅឧទ្ធរណ៍នទេ ព្រោះសម្ដេចបានទទួលនូវកាពេញញចិត្តទៅលើការបកស្រាយ ដែលថា សម្ដេចគ្មានការពាក់ព័ន្ធ ជាមួយនិងការចោទប្រកាន់របស់មនុស្សចង្រៃនោះទេ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីដែលអ្នកឯង (សម រង្ស៊ី) ប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ សម្ដេចនឹងកំដរលេងជាមួយដល់ទីបញ្ចប់ បើអ្នកឯងមិនសុខចិត្ត។
សូមរម្លឹងដែរថា កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និង ឯកឧត្ដម ឌី វិជ្ជា តាមរយៈមេធាវីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងមេធាវីបារាំង បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងជាផ្លូវការពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដើម្បីប្តឹងបុគ្គល សម រង្ស៉ី ពីបទ «បរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈចំពោះបុគ្គល» ទៅកាន់តុលាការទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ ការសម្រេចដាក់ពាក្យប្តឹងនេះ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោក សម រង្ស៉ី បានបង្ហោះបំផ្លើសការពិតដោយចោទប្រកាន់ថា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជាអ្នកនៅពីក្រោយការស្លាប់របស់ លោក ហុក ឡង់ឌី អតីតអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានោះ៕AKP
