លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៍រិះគន់អ្នកតវ៉ាលើសេចក្តីព្រៀងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០
ភ្នំពេញ៖ទោះបីជាមានការរិះគន់និងជំទាស់ខ្លួះក៏ដោយក៏ច្បាប់ស្តីពីការធ្វើវិសោធនកម្មធម្មនុញ្ញលើកទី១០ត្រូវបានសមាជិករដ្ឋសភា១០៥រូបលើ១០៦រូបអនុមត័ផ្តល់សច្ចាបន័ជាផ្លូវការហើយក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៧ នីតិកាលទី៦ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ក្រោមវត្តមានសម្តេចតេជោហ៊ុនសែននាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។សេចក្តីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ស្តីពីការស្នើសុំធ្វើវិសោធនកម្មរួមមាត្រា១៩ ថ្មី(មួយ) មាត្រា៨៩ មាត្រា៩៨ថ្មី មាត្រា ១០២ថ្មី មាត្រា១១៩ថ្មី (មួយ) និងមាត្រា១២៥ ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមាត្រា ៣ថ្មី និងមាត្រា ៤ថ្មី នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញ។
ទាក់ទងនិងការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើ់កទី១០នេះលោក កើត រិទ្ធរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានលើកឡើងថា រាល់ការវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺដើម្បីបំពេញចន្លោះខ្វះខាតរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងដើម្បីធានាការពារនូវឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិទាំងមូល។លោក កើត រិទ្ធ បានឱ្យដឹងថា សំណើធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ គឺធ្វើឡើងយ៉ាងត្រឹមត្រូវស្របតាមគោលការណ៍ និងនីតិវិធីដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាពិសេសធានាបាននូវការគោរពគោលការណ៍គ្រឹះ នៃរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជារបបដឹកនាំប្រទេសតាមបែបសភានិយម ព្រមទាំងជាការលើកកម្ពស់នូវគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ដែលប្រជាជនកម្ពុជាបង្ហាញឆន្ទៈ និងប្រើសិទ្ធិអំណាចរបស់ខ្លួនតាមរយៈការបោះឆ្នោត ស្របតាមគោលការណ៍ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រមទាំងច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តិជាធរមានរបស់ជាតិ។
សម្រាប់ ការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ ក៏ដូចជាការធ្វើវិសោធនកម្ម៩ លើកកន្លងទៅ ត្រូវបានរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌បញ្ជាក់ថា គឺសុទ្ធតែបានធ្វើឡើង ដើម្បីការពារឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ ជាពិសេសបំពេញចន្លោះខ្វះខាតរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការធានាឱ្យស្ថាប័នរបស់រដ្ឋមានកិច្ចដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន មិនជាប់គាំង និងធានាបាននិរន្តរភាពនៅគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់។ ការលើកឡើងនេះជាការលើកឡើងមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនយល់ដឹងច្បាស់លាស់ទាំងលើខ្លឹមសារពិតប្រាកដនៃសំណើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ ទាំងលើប្រព័ន្ធដឹកនាំប្រទេសតាមរបបសភានិយម។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានទាត់ចោលសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់គណបក្សនយោបាយចំនួន៤ ដោយលោកអះអាងថា វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ មិនរំលោភទាល់តែសោះលើអំណាចសភា និងរបបសភានិយម។ក្នុងឱកាសបំភ្លឺជូនសភាជុំវិញការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០ លោក កើត រិទ្ធ បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «គណបក្សនយោបាយដែលបានដាក់ញត្តិ មកកាន់រដ្ឋសភា និងបានអះអាងថា វិសោធនកម្មលើកទី១០នេះប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់របបសភានិយម គប្បីសិក្សាឲ្យបានស៉ីជម្រៅបន្ថែមទៀត ដើម្បីឲ្យបានយល់កាន់តែច្បាស់ អំពីការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ក្នុងប្រព័ន្ធសភានិយម ជាពិសេសអាចសិក្សាប្រព័ន្ធនេះ ពីប្រទេសដែលប្រកាន់របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជារបបដឹកនាំប្រទេសតាមសភានិយមដូចកម្ពុជាដែរ ដូចជារបបរាជានិយមអាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៅចក្រភពអង់គ្លេស ឬម៉ាឡេស៉ីជាដើម»។
សូមបញ្ជាក់ថាមាន គណបក្សនយោបាយចំនួន៤ បានដាក់ញត្តិរួមមួយ ជូនរដ្ឋសភា និងបានប្រកាសជំហរមិនគាំទ្រការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ញត្តិបានលើកឡើងថា ការធ្វើវិសោធនកម្មនេះ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់របបសភានិយម ដោយបានបន្ថយអំណាចសភាជាតិ រំលងសភាជាតិក្នុងការតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលផ្តល់អំណាចដល់គណបក្សនយោបាយ ដែលជាស្ថាប័នក្រៅសភាជាតិ ធ្វើសេចក្តីស្នើដោយផ្ទាល់ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ ហើយទ្រង់ចាត់តាំងវរជនមួយរូបជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
យោងតាមមាត្រា១១៩ថ្មី (ពីរ) ដែលជាកម្មវត្ថុនៃការស្នើធ្វើវិសោធនកម្មនាពេលនេះ ការតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងការតែងតាំងសមាជិកដទៃទៀតនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី គឺត្រូវឆ្លងរដ្ឋសភាទាំងអស់ និងមិនមានការរំលងអំណាចរបស់រដ្ឋសភាដូចការលើកឡើងរបស់គណបក្សនយោបាយទាំង៤លើកឡើងនោះឡើយ ព្រោះរដ្ឋសភានៅតែជាស្ថាប័នបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលដដែលតាមរយៈការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តតាមមតិភាគច្រើនដាច់ខាត នៃសមាជិករដ្ឋសភាទាំងមូល។ ក្នុងន័យនេះវក្យខណ្ឌទី៤, ទី៥ ,ទី៦ នៃមាត្រា១១៩ថ្មី (ពីរ) ចែងយ៉ាងច្បាស់ថា វរជនដែលត្រូវបានចាត់តាំងនេះ នាំសហការីដែលជាតំណាងរាស្ត្រ ឬជាសមាជិកគណបក្សតំណាងនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដែលផ្គូផ្គងឱ្យកាន់តំណែងផ្សេងៗក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលទៅសុំសេចក្តីទុកចិត្តពីរដ្ឋសភា។ ការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តនេះត្រូវធ្វើលើបញ្ជីសមាសភាពនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទាំងមូល។ កាលបើរដ្ឋសភាបានបោះឆ្នោតទុកចិត្តហើយនោះ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចេញព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទាំងមូល។
លោកកើត រិទ្ធ បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ដូច្នេះវិសោធនកម្មលើកទី១០ មិនបានរំលងទាល់តែសោះនូវអំណាចរបស់រដ្ឋសភា ក្នុងការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលតាមប្រព័ន្ធរបបសភានិយម ហើយការលើកឡើងរបស់គណបក្សទាំង៤ ដែលបានដាក់ញត្តិជូនរដ្ឋសភា គឺជាការលើកឡើងមិនត្រឹមត្រូវ និងមានលក្ខណៈជាការបំភ្លៃខុសពីខ្លឹមសារពិតប្រាកដនៃមាត្រា ១១៩ថ្មី (ពីរ) ដែលជាកម្មវត្ថុនៃការស្នើសុំវិសោធនកម្មនាពេលនេះ។
តាមរយៈហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោក នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២នេះ លោក ហ៊ុន ម៉ានីដែលជាប្រធានគណកម្មការមួយនៃរដ្ឋសភាបានចាត់ទុកថា ការអនុម័តនេះបានបង្ហាញពីឆន្ទៈរួមរបស់រដ្ឋសភា ដែលចង់ឃើញនូវដំណើរការរបស់ស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិបានប្រព្រឹត្តទៅជាប្រក្រក្រតី ជាពិសេសរបស់អំណាច និតីប្រតិបត្តិ ដែលមានបេសកកម្មចម្បង ក្នុងការដឹកនាំការងារទូទៅរបស់រដ្ឋ មានដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន និងប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅគ្រប់កាលៈទេសៈ និងការធានាការពារ និងថែរក្សាឱ្យបាននូវសន្តិភាព សន្តិសុខសង្គម សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងស្ថិរភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសជាតិនៅគ្រប់កាលៈទេសៈ ដើម្បីជាគ្រឹះសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិលើគ្រប់វិស័យ និងសេចក្តីសុខសាន្តរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។លោក ហ៊ុន ម៉ានី បានបន្ថែមថា «ក្នុងនាមជាសមាជិករដ្ឋសភាមួយរូប ដែលតំណាងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត ខ្ញុំសូមគាំទ្រទាំងស្រុងនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយនេះ»។មានការកត់សម្គាល់ថាបន្ទាប់ពីការអនុមត័គេឃើញមានគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្វាគមន៍គាំទ្រការធ្វើវិសោធនកម្មនេះផងដែរ៕
មានការកត់សម្គាល់ថាក្រៅពីមេដឹកនាំខាងរដ្ឋាភិបាលនិងសភាខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏មានគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានចេញសេចក្តីថ្លែងលការណ៍គាំទ្រការអនុមត័លើសេចក្តីព្រៀងការធ្វើវិសោធនកមក្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញាលើកទី១០នេះផងដែរដូចជាគនបក្សហ្វុនុស៊ិនប៉ិចគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិគណបក្សយុវជនកម្ពុជាគណបក្សសម្បុកឃ្មុំជាដើម៕
