បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងប្រមុខការពារជាតិហ្វីលីពីន ប្តេជ្ញាការពារអធិបតេយ្យជាតិ ក្រោយអតីតប្រធានាធិបតី លោក ឌូតឺតេ ប្រកូកប្រកាសចង់បានឯករាជ្យសម្រាប់កោះ Mindanao
03-April-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ហ្វីលីពីន៖ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិហ្វីលីពីននាថ្ងៃចន្ទទី៥កុម្ភៈ បានសម្តែងការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីការពារអធិបតេយ្យជាតិ ក្រោយការគំរាមចង់ធ្វើអបគមន៍ ពីសំណាក់អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក Rodrigo Duterte។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters នាថ្ងៃចន្ទ ទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤បានឲ្យដឹងថា៖កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមករាកន្លងទៅ លោក Duterte បានប្រកូកប្រកាសចង់ឱ្យមានការផ្តល់ឯករាជ្យ សម្រាប់កោះ Mindanao ដែលជាទីកំណើតរបស់លោក នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសហ្វីលីពីន ខណៈសម្ព័ន្ធភាពរវាងលោក ជាមួយប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនបច្ចុប្បន្ន គឺលោក Ferdinand Marcos Jr បានដួលរលំទៅវិញកាលពីសប្តាហ៍មុន ដោយសារតែការខ្វែងគំនិតគ្នា ជុំវិញកិច្ចប្រឹងប្រែងចង់ធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ប្រមុខការពារជាតិហ្វីលីពីន លោក Gilberto Teodoro នាថ្ងៃចន្ទនេះ បាននិយាយថា តួនាទីរបស់ក្រសួងការពារជាតិហ្វីលីពីន គឺធានាការពារនូវអធិបតេយ្យជាតិ និងបូរណភាពទឹកដី ដូចដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយក្រសួងនឹងអនុវត្តតួនាទីនេះ យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនបំផុត។ សម្តីរបស់លោក Teodoro គឺជាការបន្ទរសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ធ្វើឡើងដោយទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិហ្វីលីពីន ដែលបាននិយាយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅនេះថា រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន នឹងមិនស្ទាក់ស្ទើរដាច់ខាត ក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិអំណាច និងកងកម្លាំងរបស់ខ្លួន ដើម្បីទប់ស្កាត់និងបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងឡាយណា ដែលប៉ុនប៉ងចង់បំបែកប្រទេសហ្វីលីពីន។ រីឯប្រមុខកងទ័ពហ្វីលីពីន លោក Romeo Brawner ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្រដៀងគ្នាផងដែរ។
លោក Duterte ជាអ្នកបានបង្កើតប្រវត្តិសាស្ត្រ តាមរយៈការក្លាយជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនដំបូងគេ ដែលមានប្រភពចេញមកពីកោះ Mindanao ដែលត្រូវបានញាំញីដោយអំពើហិង្សានិងជម្លោះ អស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍ ខណៈរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន បានប្រយុទ្ធតតាំងជាមួយក្រុមឧទ្ទាម និងក្រុមជ្រុលនិយម។គេនៅចាំថាថាខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋហ្វីលីពីនរាប់លាននាក់កំពុងត្រៀមលក្ខណៈចេញទៅបោះឆ្នោត កាលពីខែឧសភាពឆ្នាំ២០២២ជនប្រដាប់អាវុធមួយក្រុមបានបើកការបាញ់រះ ទៅលើការិយាល័យបោះឆ្នោតនៅស្រុក Buluan នៃកោះភាគខាងត្បូងហ្វីលីពីន Mindanao ដែលជាជង្រុកក្រុមប្រដាប់អាវុធនិងក្រុមបះបោរកុម្មុយនិស្តអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម។សូមបញ្ជាក់ថា៖ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក Ferdinand Marcos Jr ទើបតែបានអនុម័តជំហានទី៣ នៃការធ្វើទំនើបកម្មយោធារបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលក្នុងនោះរួមមានទាំងការទិញនាវាមុជទឹកដំបូងបង្អស់ផងដែរ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលមានបញ្ហាវិវាទទឹកដី។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters នាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤បានឲ្យដឹងថា៖អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពជើងទឹកហ្វីលីពីនប្រចាំសមុទ្រហ្វីលីពីនខាងលិច លោក Roy Trinidad បាននិយាយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ដំណាក់កាលទី៣ នៃគម្រោងធ្វើទំនើបកម្មយោធា ដែលបានឆ្លងកាត់ការកែសម្រួល ដើម្បីឱ្យស្របតាមតម្រូវការរបស់ប្រទេស គឺត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា នឹងចំណាយអស់ថវិកាប្រមាណ២ទ្រីលានប៉េសូ (៣៥.៦២ពាន់លានដុល្លារ) ហើយនឹងត្រូវអនុវត្តក្នុងរយៈពេលសរុប៧ឆ្នាំ។ ការប្រកាសនេះ កើតមានចំពេលមួយ ដែលភាពតានតឹងបាននិងកំពុងកើនឡើងជាមួយចិន ជុំវិញបញ្ហាវិវាទទឹកដីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទីក្រុងម៉ានីលហៅផ្នែកនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួន ថាសមុទ្រហ្វីលីពីនខាងលិច។តែលោក Trinidad ថាលោកមិនទាន់អាចប្រាប់ឱ្យច្បាស់ថា នាវាមុជទឹកប៉ុន្មានគ្រឿងដែលហ្វីលីពីនមានបំណងទិញឡើយ ប៉ុន្តែលោកបានបង្ហើបថា គឺនឹងលើសពី១គ្រឿង។ លោក Trinidad បានអះអាងទៀតថា បារាំង អេស្ប៉ាញ កូរ៉េខាងត្បូង និងអ៉ីតាលី ជាដើម បាននាំគ្នាបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់នាវាមុជទឹកឱ្យហ្វីលីពីន។
សូមបញ្ជាក់ថានៅក្នុងឱកាសដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក Ferdinand Marcos Jr មកកាន់ប្រទេសវៀតណាមកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីគាំពារសុវត្ថិភាពក្នុងការធើ្វនាវាចរណ៍ និងបញ្ចៀសហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចជាយថាហេតុផ្សេងៗ។វត្តមានរបស់លោក Marcos Jr នៅក្នុងរដ្ឋធានីហាណូយ ទទួលបានការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅដោយមន្ត្រីអ្នកមុខអ្នកការជាច្រើនរូប មុននឹងអញ្ជើញជួបពិភាក្សាការងារជាមួយប្រធានាធិបតីវៀតណាម លោក វ៉ូ វ៉ាន់ធឿង និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ផាំ មិញជិញ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំដាច់ដោយឡែក ។
វៀតណាមនិងហ្វីលីពីនគឺជាប្រទេសភាគីវិវាទនៅក្នុងបញ្ហាដែនទឹកសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលធ្លាប់ត្រូវប្រទេសចិនប្រកាសទាមទារផ្ដាច់មុខសឹងតែទាំងស្រុង ខណៈតំបន់ដែនសមុទ្រនេះត្រូវគេចាត់ទុកថាជាច្រកដឹកជញ្ជូនពាណិជ្ជកម្មផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់បំផុតប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាហ្វីហ្វីក ដែលមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំប្រមាណជា ៣ពាន់ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិក ។តាមរយៈខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងនៃអនុស្សរណៈយោគយល់ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខរវាងវៀតណាមនិងហ្វីលីពីនខាងលើនេះ បានផ្តោតសំខាន់ទៅលើការបង្កាឧបទ្ទវហេតុប៉ះទង្គិចគ្នា និងការចូលរួមពង្រឹងដំណើរការនាវាចរណ៍នៅតាមតំបន់ផ្នែកខ្លះនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលភាគីទាំងពីរចាត់ទុកថាជាតំបន់ដែនទឹករៀងខ្លួន ។
សូមជម្រាបជូនថា ទីក្រុងប៉េកាំងនិងទីក្រុងម៉ានីល បានចោទប្រកាន់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែកន្លងមកនេះ ជុំវិញបញ្ហានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលប្រទេសនីមួយៗមានការទាមទារអធិបតេយ្យភាពត្រួតស៊ីគ្នា រួមទាំងការចោទប្រកាន់ប្រទេសចិនថា បានបុកកប៉ាល់ដឹកមេបញ្ជាការកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធហ្វីលីពីនកាលពីខែធ្នូផងដែរ។ យ៉ាងណាថ្មីៗនេះក្រសួងការបរទេសរបស់ប្រទេសទាំងពីរបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា ប្រទេសចិន និងហ្វីលីពីនបានយល់ព្រមធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងដែនសមុទ្រដើម្បីគ្រប់គ្រងជម្លោះ និងដោះស្រាយការខ្វែងគំនិតគ្នាឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមរយៈកិច្ចពិភាក្សាជាមិត្តភាពទាក់ទងនឹងបញ្ហាជុំវិញសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា តាមរយៈការពិគ្រោះយោបល់ភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការគ្រប់គ្រងជម្លោះ និងការខ្វែងគំនិតគ្នាលើដែនសមុទ្រឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ក៏ដូចជាដោះស្រាយឱ្យបានត្រឹមត្រូវនូវភាពអាសន្នក្នុងដែនសមុទ្រ ជាពិសេសស្ថានភាពជុំវិញតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក The second Thomas Shoal។ ក្រសួងការបរទេសហ្វីលីពីនបាននិយាយថា ភាគីទាំងពីរបានបង្ហាញជំហររៀងៗខ្លួននៅលើតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក និងធានាគ្នាទៅវិញទៅមកនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេដើម្បីជៀសវាងការកើនឡើងនៃភាពតានតឹង។ ជាមួយគ្នានេះភាគីទាំងពីរបានប្តេជ្ញាដោះស្រាយបញ្ហាដោយស្ងប់ស្ងាត់តាមរយៈទំនាក់ទំនងការទូតប្រសិនបើមានឧប្បត្តិហេតុ៕
