រឿងវ៉ៃចេតីយ៍បុរាណក្នុងវត្តបុទុមវត្តីកក្រសួងជំនាញទៅបញ្ឈប់ហើយ!
01-March-2025 / ទេសចរណ៏និងវប្បធម៌
ភ្នំពេញ៖ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ព្រមទាំងអ្នកជំនាញបានចុះមកពិនិត្យ និងជួបព្រះចៅអធិការវត្តបុទមវត្តី ដើម្បីសាកសួរអំពីការវាយកម្ទេច ចេតិយអាយុ ១២៣ឆ្នាំ នៅវត្តបុទមវត្តី ដែលមានទីតាំងនៅទិសខាងត្បូងជាប់នឹងព្រះវិហារវត្ត នៅព្រឹកថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣និងបានឱ្យបញ្ឈប់ការវាយកម្ទេចសំណង់ចេតិយបុរាណហើយតម្រូវឲ្យជួសជល់សាងសង់ឡើងវិញ។
លោក អ៊ុក សុខា អគ្គនាយកបេតិកភណ្ឌនៃក្រសួងវប្បធ៌ម និងវិចិត្រសិល្បៈ បានឱ្យដឹងថា មូលហេតុនៃការវាយកម្ទេចសំណង់ចេតិយ ដោយសារសម្តេចព្រះចៅអធិការមានបំណងចង់រៀបចំចាក់រៀបឥដ្ឋការ៉ូឡា តែព្រះសង្ឃ និងគណៈកម្មការដែលទទួលការងារនេះ ក្តាប់ព័ត៌មានមិនច្បាស់ពីបំណងនៃការរៀបចំ ទើបមានការវាយប៉ះចំចេតិយបុរាណនេះ ប៉ុន្តែបច្ចប្បន្នក្រសួងបានចាត់ឲ្យអ្នកជំនាញពិនិត្យ និងធ្វើរបាយការណ៍ជូនថ្នាក់ដឹកនាំហើយ។
សំណង់ចេតិយអាយុ១២៣ឆ្នាំនេះ ក្រសួងធ្លាប់បានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរួមហើយ។ ទន្ទឹមនេះ ក្រសួងនឹងមាននិតិវិធីច្បាប់ ទាក់ទងនឹងករណីវាយកម្ទេចសំណងនេះ។ ក្រៅពីនេះ ក៏ធ្វើរបាយការណ៍មួយជូនទៅថ្នាក់ដឹកនាំ ដើម្បីដោះស្រាយ ផងដែរ។ រាល់ការងារទាំងអស់ក្រសួងធ្វើតាមច្បាប់ មិនមែនជាការនឹកឃើញនោះទេ។
ទាក់ទងនិង សំណង់ចេតិយអាយុ ១២៣ឆ្នាំនេះ សាស្ត្រាចារ្យ ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា ព្រឹទ្ធបុរសរងមហាវិទ្យាល័យបុរាណវិទ្យា នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ បានសរសេរក្នុងហ្វេសបុក ផ្ទាល់ខ្លួនថា កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ ថា ចេតិយនេះ រចនាតុបតែងវិចិត្របិទក្បាច់ «ផ្កាចាន» (កុលាលភាជន៍ = Ceramic) សាងដោយក្រុមអ្នកឧកញ៉ា អនុរក្ខធានិន្ទ បែន និងអ្នកឧកញ៉ា រាជានុភាព ឌុច នៅថ្ងៃសៅរ៍ ១កើត ខែចេត្រ ឆ្នាំជូត ឯកស័ក ព.ស.២៤៤៣, ម.ស.១៨២២, ច.ស.១២៦២ (គ.ស.១៩០០)។ អាយុកាល១២៣ឆ្នាំ នៅរឹងមាំខ្លាំង ស្រស់សង្ហា ឆ្លងកាត់សម័យសង្គ្រាមគេទម្លាក់គ្រាប់បែក គ្រាប់ផ្លោង តមកដល់សម័យវិនាសកម្ម ៣ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃ និងព្យុះ ភ្លៀង ខ្យល់ ថ្ងៃក្តៅហួតហែងរាល់ថ្ងៃ រាល់ខែ រាល់ឆ្នាំ មិនអី មកអី ក្នុងសម័យសម្បូរសប្បាយឯណេះទៅវិញ គួរណាស់ទុកគ្រាន់ឲ្យសិស្ស និស្សិត និងអ្នកផងទូទៅបានមើល បានសិក្សារៀនសូត្រខ្លះពីរចនាបថសំណង់កម្រៗ ដែលជាមរតកដូនតាផង និងគោរពបុណ្យកុសលចាស់ជាន់មុនផង ហើយជាស្នាដៃកសាងដោយអ្នកមានបណ្តាស័ក្តិខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះនគរយើងផង សូមព្រះមេត្តា និងមេត្តាឲ្យតម្លៃ គោរពបុណ្យកុសលដូនតា និងរក្សាភស្តុតាងសិល្បៈប្រវត្តិសាស្ត្រខ្លះនៅតាមទីស្ថាននានាផងចុះ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា បន្តថា ហេប ភី ញូ យារ ០១.០១.២០២៣។ អាទិត្យមុន ខំប្រាប់និស្សិតជិត ៤០០នាក់ និងនិស្សិតថ្នាក់ផ្សេងៗទៀតជាច្រើនរៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលរៀនមុខវិជ្ជាស្ថាបត្យកម្មប្រពៃណី និងសំណង់នៅតាមវត្តអារាម ឲ្យទៅមើលការតុបតែងរចនាវិចិត្រចេតិយមានបិទក្បាច់ «ផ្កាចាន» (កុលាលភាជន៍=Ceramic) នៅសល់ក្នុងរវាង ស.វ.ទី១៩ និងដើមស.វ.ទី២០ (នៅមានតិចតួចណាស់)។ កន្លែងដែលនៅជិតជាងគេគឺ ចេតិយក្នុងវត្តបទុមវតី សាងដោយក្រុមអ្នកឧកញ៉ា អនុរក្ខធានិន្ទ បែន និងអ្នកឧកញ៉ារាជានុភាព ឌុច នៅថ្ងៃសៅរ៍ ១កើត ខែចេត្រ ឆ្នាំជូត ឯកស័ក ព.ស.២៤៤៣, ម.ស.១៨២២, ច.ស.១២៦២ (គ.ស.១៩០០) ឥឡូវនិស្សិតមិនទាន់បានមើលផង វិនាសអន្តធានទៅហើយ ប្អូនៗអ្ហើយ! អនិច្ចា វដ្តសង្ខារា... (និស្សិតដែលសរសេរនិក្ខេបបទថ្នាក់អនុបណ្ឌិតជាមួយសាលានៅប្រទេសបារាំង អំពីចេតិយបិទផ្កាចាននៅស្រុកខ្មែរ មិនទាន់បានចប់សព្វគ្រប់ ដើម្បីតម្កល់ទុកជាឯកសារផង ក៏ទទួលអនិច្ចកម្មទៅហើយដែរ។
សូមបញ្ជាក់ថា វត្តបុទុមវត្តីនេះជាទីដែលសម្តេចគណៈសង្ឃនាយកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគង់ប្រថាប់នៅ តែមិនដឹងថាយ៉ាងម៉េចបានជាកើតការវាយបំផ្លាញដោយមិនដឹងថារបស់បុរាណសម័យអីចឹង?៕
