មេដឹកនាំតួកគីជាសម្ព័ន្ធមិត្តណាតូដែលធ្វើឱ្យអាមេរិកឈឺក្បាល!?
26-March-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ប្រទេសតួកគី៖តួកគីគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច។ប៉ុន្តែតែងតែប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងផលប្រយោជន៍រួមរបស់ក្រុម។ប្រធានាធិបតីតួកគីលោកតាយីបអេដូហ្កាន់( Recep Tayyip Erdogan )បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់នៅពេលដែលលោកនិងអង្គការសហប្រជាជាតិបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រាប់ធញ្ញជាតិរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនដោយជួយសង្គ្រោះពិភពលោកពីហានិភ័យនៃវិបត្តិស្បៀងអាហារ។ មន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកបានសរសើរជាសាធារណៈចំពោះការរួមចំណែករបស់លោក Erdogan ដោយនិយាយថាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោក “បានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ពិភពលោកទាំងមូល” ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តីការសរសើរទាំងនេះមិនអាចបិទបាំងការពិតដែលថាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានចាត់ទុកប្រធានាធិបតីតួកគីជាយូរមកហើយថាជាដៃគូរដែលមិនសប្បាយចិត្តនោះទេ។ នេះបើយោងតាមអ្នកកាសែត NY Times លោក Michael Crowley ។នៅថ្ងៃទី ១៩ខែកក្កដា លោក Erdogan បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងតេអេរ៉ង់ដើម្បីជួបជាមួយប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ Ebrahim Raisi និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក Vladimir Putin។ រូបភាពនៃគូរប្រជែងកំពូលរបស់អាមេរិកទាំង២បានជួបជាមួយលោក Erdogan មេដឹកនាំនៃសមាជិកណាតូ ផ្ទុយនឹងការនិទានរឿងរបស់លោកខាងលិចដែលថារុស្ស៊ីនិងអ៊ីរ៉ង់មានភាពឯកោ ។នេះបើយោងតាមអ្នកវិភាគ។
កាលពីថ្ងៃទី២២ខែកក្កដាអ្នកនាំពាក្យសេតវិមានបានរំលឹកឡើងវិញពីការព្រួយបារម្ភរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បន្ទាប់ពីលោក Erdogan គំរាមបើកប្រតិបត្តិការយោធាថ្មីនៅភាគខាងជើងប្រទេសស៊ីរី ដោយផ្តោតលើក្រុមយុទ្ធជនឃឺដគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលតួកគីចាត់ទុកថាជាអំពើភេរវកម្ម។វាស្ទើរតែមិនអាចទៅរួចទេសម្រាប់ប្រធានាធិបតីបៃដឹន( Biden) ក្នុងការបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងនេះរបស់លោក។ ការពិតនោះឆ្លុះបញ្ចាំងពីគោលជំហរពិសេសរបស់ប្រទេសតួកគីដែលតែងតែជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច។ សម្រាប់មន្ត្រីអាមេរិក នោះគឺជាការពិតដែលធ្វើឲ្យឈឺក្បាល។លោកElizabeth Shackelford អតីតអ្នកការទូតអាមេរិកដែលសំដៅទៅលើគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអភិរក្សមកពីរដ្ឋ West Virginia ដែលបានបង្អាក់របៀបវារៈក្នុងស្រុករបស់លោកម្តងហើយម្តងទៀតបាននិយាយថា អេដូហ្កាន់“Erdogan គឺជាមូលដ្ឋានដូចជា Joe Manchin នៃអង្គការណាតូ” ។ “លោកនៅក្នុងក្រុមរបស់យើង ។ប៉ុន្តែលោកតែងតែធ្វើរឿងអាក្រក់សម្រាប់ក្រុម។ ហើយខ្ញុំមិនបានឃើញការផ្លាស់ប្តូរនោះទេ។”ប៉ុន្តែមន្ត្រីអាមេរិកបានព្រមានថាការរុញលោក Erdogan មួយឡែកនឹងដូចជាការទាត់ខ្លួនឯងនៅនឹងជើង។
មានទីតាំងនៅផ្លូវបំបែករវាងលោកខាងលិច និងខាងកើត ប្រទេសតួកគីមានទីតាំងសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យលោកអេដូហ្កាន់(Erdogan)សម្រុះសម្រួលការសន្ទនាពិបាកៗដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រាប់ធញ្ញជាតិអ៊ុយក្រែនជាដើម។យោងតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិក សេចក្តីថ្លែងការណ៍ និងសកម្មភាពដ៏តឹងតែងរបស់លោក Erdoganនាពេលកន្លងមកហាក់ដូចជាមានគោលបំណងបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់របស់សាធារណជនពីបញ្ហាក្នុងស្រុក នៅពេលដែលអត្រាអតិផរណានៅក្នុងប្រទេសតួកគីបានកើនឡើងជិត៨០% កាលពីខែមុន។គំនិតផ្តួចផ្តើមសំខាន់ៗរបស់អង្គការណាតូ ដូចជាការចូលប្រទេសស៊ុយអែត និងហ្វាំងឡង់ ទាមទារការយល់ព្រមពីសមាជិកទាំងអស់។លោកBidenកាលពីខែឧសភាបានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថាប្រទេសទាំង២អាចត្រូវបានទទួលស្គាល់យ៉ាងឆាប់រហ័សដើម្បីបង្កើត “ការវាយប្រហារជាយុទ្ធសាស្ត្រ” ដល់ប្រទេសរុស្ស៊ី។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Erdogan បានធ្វើការតវ៉ាដោយបានត្អូញត្អែរថា ប្រទេសស៊ុយអែត និងហ្វាំងឡង់ បានផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនិងនយោបាយដល់គណបក្សពលករឃឺដ (PKK) ដែលត្រូវបានចុះបញ្ជីជាភេរវករដោយប្រទេសតួកគី។
មន្ត្រីអាមេរិក និងអង្គការណាតូ បារម្ភថា ផែនការពង្រីកប្លុកនេះអាចដួលរលំនិងផ្តល់ជ័យជម្នះដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់លោកPutinដែលបានចាត់ទុកអង្គការណាតូជាបន្លាមួយនៅក្នុងភាគី។មេដឹកនាំណាតូបានដកដង្ហើមធំនៅពេលលោក Erdogan ឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយស៊ុយអែតនិងហ្វាំងឡង់ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលកាលពីខែមុន ដែលទីក្រុង Helsinki និង Stockholm បានសន្យាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអង្គការភេរវករ និងចូលទៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលឈានទៅដល់កម្រិតជាមួយតួកគី។ប្រធានាធិបតី Biden ហាក់ដូចជារីករាយជាមួយនឹងរបកគំហើញនេះ។ លោកបានប្រាប់ប្រធានាធិបតី Erdogan ថា “ខ្ញុំចង់អរគុណជាពិសេសចំពោះអ្វីដែលអ្នកបានធ្វើដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងនឹងស៊ុយអែត និងហ្វាំងឡង់” ។
កាលពីដើមសប្តាហ៍មុន លោក Erdogan បានបន្តបង្ក “ការឈឺក្បាល” សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅពេលដែលលោកបានព្រមានថា លោកអាចបង្កកកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីពង្រីកអង្គការណាតូ ប្រសិនបើលោកស្នើសុំធ្វើបត្យាប័នមនុស្សជាង ៧០នាក់ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាមានទំនាក់ទំនងជាមួយ PKK នៅក្នុងប្រទេសស៊ុយអែត និងហ្វាំងឡង់។ប្រធានាធិបតី Biden ក៏បានប្រាប់លោក Erdogan ថាលោកគាំទ្រសំណើលក់យន្តហោះចម្បាំង F-16 របស់អាមេរិកចំនួន៤០គ្រឿងទៅឱ្យប្រទេសតួកគី ហើយចង់ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវយន្តហោះចម្បាំងរាប់សិបគ្រឿងដែលទីក្រុងអង់ការ៉ាមានរួចហើយ។តួកគីចង់ទិញយន្តហោះ F-16 មួយផ្នែកដោយសារតែរដ្ឋបាល Trump បានលុបចោលផែនការលក់យន្តហោះចម្បាំង F-35 ឱ្យទីក្រុងអង់ការ៉ាក្នុងឆ្នាំ២០១៩បន្ទាប់ពីលោក Erdogan បានទិញប្រព័ន្ធមីស៊ីល S-400 របស់រុស្ស៊ី។
ប្រធានាធិបតី Biden បានបដិសេធថា លោកមិនបានយកកិច្ចសន្យាលក់យន្តហោះចម្បាំង F-16 ជាថ្នូរនឹងការគាំទ្ររបស់តួកគី សម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងពង្រីកអង្គការណាតូ។លោកបាននិយាយថា “មិនមានការដោះដូរនៅទីនេះទេ នោះគឺជាចំនួនអ្នកប្រយុទ្ធដែលយើងគួរតែលក់។ ប៉ុន្តែខ្ញុំត្រូវការការយល់ព្រមពីសភាដើម្បីអាចជំរុញការលក់ ហើយខ្ញុំគិតថាយើងអាចទៅដល់ទីនោះ”។សភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិកនៅខែនេះ បានអនុម័តច្បាប់ថវិកាយោធាដែលបានកែប្រែដែលនឹងតម្រូវឱ្យលោក Biden បញ្ជាក់ថា ការលក់យន្តហោះចម្បាំងណាមួយគឺស្ថិតនៅក្នុងផលប្រយោជន៍ជាតិដ៏សំខាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ជាមួយគ្នានេះ ច្បាប់តម្រូវឱ្យទួរគីមិនប្រើប្រាស់យន្តហោះចម្បាំង F-16 ដែលទិញពីអាមេរិក ដើម្បីបំពានដែនអាកាសរបស់ប្រទេសក្រិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អង្គការណាតូដែលមានជម្លោះទឹកដីជាមួយទីក្រុងអង់ការ៉ា ជុំវិញសមុទ្រ Aegean ។
សមាជិកសភាប្រជាធិបតេយ្យ Chris Pappas បានប្រឆាំងនឹងការលក់យន្តហោះ F-16 ទៅឱ្យតួកគីដោយលើកឡើងពីហេតុផលដែល Erdogan បានទិញប្រព័ន្ធមីស៊ីល S-400 របស់រុស្ស៊ីហើយទីក្រុងអង់ការ៉ាបានប្រកាន់ជំហរមិនច្បាស់លាស់លើជម្លោះអ៊ុយក្រែន។ ប្រធានាធិបតី Erdogan បានហៅយុទ្ធនាការយោធារបស់រុស្ស៊ីថា “មិនអាចទទួលយកបាន” ។ប៉ុន្តែមិនបានចូលរួមក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងទីក្រុងម៉ូស្គូទេ។លោក Pappas បាននិយាយថា “គ្រប់គ្រាន់គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ។តួកគីបានលេងពីរភាគីលើអ៊ុយក្រែន។ ពួកគេមិនមែនជាសម្ព័ន្ធមិត្តដែលអាចទុកចិត្តបានដែលយើងអាចពឹងផ្អែកលើ” ។ “ខ្ញុំគិតថារដ្ឋបាល Biden ត្រូវតែប្រកាន់ជំហររឹងមាំជាងនេះ”។នៅពេលដែលសេតវិមានស្នើឱ្យសភាអនុម័តជាផ្លូវការនូវសំណើលក់យន្តហោះចម្បាំង F-16 ទៅឱ្យប្រទេសតួកគី លោក Biden នឹងត្រូវការការគាំទ្រពីសមាជិកដ៏មានឥទ្ធិពលផ្សេងទៀត ដែលបានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃលោក Erdogan រួមទាំងប្រធានគណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនងការបរទេសព្រឹទ្ធសភាលោក Bob Menendez ផងដែរ។លោក Menendez ធ្លាប់បានចោទសួរថាតើតួកគីពិតជាសមាជិកណាតូមែនឬ? នៅក្នុងសវនាការកាលពីខែមុនស្តីពីសមាជិកភាពរបស់អង្គការណាតូលោកបាននិយាយថា ឧបសគ្គនៅនាទីចុងក្រោយដែលតួកគីបង្កឡើងដល់ដំណើរការនេះ”គ្រាន់តែផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់លោកPutinប៉ុណ្ណោះ”។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យកាលពីខែមុន រួមជាមួយនឹងសមភាគីសាធារណៈរដ្ឋលោក Jim Risch បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយព្រមានលោក Erdoganអំពីការសម្រេចចិត្តរបស់លោកក្នុងការបើកប្រតិបត្តិការយោធាថ្មីមួយនៅភាគខាងជើងប្រទេសស៊ីរី។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះក៏ត្រូវបានចូលរួមដោយសមាជិកសភាផ្សេងទៀតដូចជា ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសសភាលោក Gregory W. Meeks នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងសមភាគីសាធារណៈរដ្ឋលោក Michael McCaul ។នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម សមាជិកសភាអាមេរិកបាននិយាយថា ប្រតិបត្តិការនេះនឹងមាន “ផលវិបាកមហន្តរាយ” ដោយគំរាមកំហែងដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសំណល់នៃក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធរដ្ឋអ៊ីស្លាម (IS) និងធ្វើឱ្យវិបត្តិមនុស្សធម៌របស់ស៊ីរីកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។អ្នកខ្លះក៏ព្រមានដ៏កាចសាហាវមួយ ដែលអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តណាតូធ្វើសម្បទានដល់ប្រធានាធិបតីតួកគីលើការលក់យន្តហោះចម្បាំង F-16 និងបញ្ហាឃឺដ ដែលទុកឱ្យលោកទាមទារបន្ថែមទៀតនាពេលអនាគត។លោក Mark Wallace ស្ថាបនិកនៃគម្រោងប្រជាធិបតេយ្យតួកគីបាននិយាយថា “ការលក់យន្តហោះ F-16 ដែលជាផ្នែកមួយនៃការទូតប្រយុទ្ធរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងតួកគី គឺគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយនៃផ្ទាំងទឹកកក” ។ “សម្ព័ន្ធមិត្តល្អយ៉ាងហោចណាស់ សម្ព័ន្ធមិត្តណាតូដ៏ល្អមួយ មិនប្រើ blackmail ដើម្បីទទួលបាននូវអ្វីដែលពួកគេចង់បាននៅគ្រាសំខាន់ៗក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សម្ព័ន្ធ”៕យោងតាមNY Times
