បន្ទាប់ពីអាមេរិកទៅអ៊ីស្រាអែលនិងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតពូទីនទៅទួគីនិងអ៊ីរ៉ង់ម្តង
27-March-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អាមេរិករុស្ស៊ីអ៊ីរ៉ង៖ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសអ៉ីស្រាអែល នាថ្ងៃពុធនេះ ដែលជាការចាប់ផ្តើម នៃទស្សនកិច្ចដ៏សំខាន់មួយទៅកាន់តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលគ្របដណ្តប់ដោយកិច្ចប្រឹងប្រែង ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្តអារ៉ាប់ បង្កើនការផលិតប្រេង ក៏ដូចជាជំរុញចំណងទាក់ទងរវាងអ៉ីស្រាអែល និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters នៅថ្ងៃពុធ ទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ឲ្យដឹងថា៖លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក នឹងចំណាយពេល២ថ្ងៃ នៅទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំអ៉ីស្រាអែល មុនពេលជួបជាមួយ ប្រធានាធិបតីប៉ាឡេស្ទីន លោក ម៉ាមូដ អាបាស់ (Mahmoud Abbas) នាថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍នេះ នៅតំបន់វែសប៊ែង (West Bank)។នេះគឺជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី១០ របស់លោក បៃដិន ទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។លោក បៃដិន បំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងទីក្រុងយ៉េរ៉ូសាឡឹម (Jerusalem) ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល រយៈពេល ២ថ្ងៃ ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងមេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល មុនពេលលោក បន្តដំណើរទៅកាន់តំបន់ជម្លោះ វ៉េស បេង (West Bank) ជួបជាមួយនឹងមេដឹកនាំប៉ាឡេស្ទីន លោក ម៉ាមូដ អាបាស់ (Mahmoud Abbas) នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១៥ ខែកក្កដា។
លោក ចូ បៃដិន នឹងចេញដំណើរត្រង់ចេញពីអ៉ីស្រាអែល ឆ្ពោះទៅកាន់ទីក្រុង ចេដា (Jeddah) របស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នៅថ្ងៃសុក្រទី១៥កក្កដាដដែលសម្រាប់ការជួបពិភាក្សាជាមួយក្រុមមន្ត្រីអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលជាមួយ សម្ព័ន្ធមិត្តអារ៉ាប់នៃតំបន់ឈូងសមុទ្រពែក្ស។គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមក្រុមមន្ត្រីអាមេរិក ដំណើរទស្សនកិច្ចខាងលើ ដែលជាទស្សនកិច្ចលើកដំបូងបំផុតរបស់លោក បៃដិន ទៅកាន់មជ្ឈិមបូព៌ា ក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតី អាចនឹងជួយត្រួសត្រាយផ្លូវបន្ថែម ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកការស្តារទំនាក់ទំនងឱ្យប្រសើរឡើង រវាងអ៉ីស្រាអែលនិងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ខណៈប្រទេសទាំងពីរជាគូបដិបក្ខនឹងគ្នា ប៉ុន្តែជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់របស់អាមេរិក នៅមជ្ឈិមបូព៌ាក៏ដូចជាព្យាយាមជំរុញឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្តអារ៉ាប់របស់ខ្លួន បង្កើនការផលិតប្រេង ដើម្បីជួយធ្វើឱ្យតម្លៃប្រេងសាំងថយចុះមកវិញ។
ទាក់ទងនិងប្រទេសអ៊ីរ៉ងជួយរុស្ស៊ីវិញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៉ីរ៉ង់ លោក ហូសេន អាមៀ អាប់ដុលឡាហ៉ីយ៉ាន (Hossein Amir-Abdollahian) កាលពីថ្ងៃពុធទី១៣កក្កដាបានប្រកាសច្រានចោលនូវការលើកឡើងរបស់ ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក លោក ជេក ស៊ូលីវ៉ាន់ (Jake Sullivan) ដែលថា អ៉ីរ៉ង់យល់ព្រមលក់ឧបករណ៍យោធា រួមទាំងយន្តហោះដ្រូន ទៅឱ្យរុស្ស៊ី ដោយធានាថាទីក្រុងតេហេរ៉ង់ ចៀសវាងរាល់ជំហានណាមួយ ដែលអាចបណ្តាលឱ្យជម្លោះកើនឡើងក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ សារព័ត៌មានរុស្ស៉ី Tass នៅថ្ងៃពុធ ទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២បានឲ្យដឹងថា៖ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតអ៉ីតាលី ឡា ផាប់ប្លីកា (La Repubblica) លោក អាប់ដុលឡាហ៉ីយ៉ាន បានគូសបញ្ជាក់ថា «យើងមានទម្រង់ជាច្រើននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយរុស្ស៉ី រួមទាំងវិស័យការពារជាតិ ប៉ុន្តែយើងមិនបានជួយភាគីណាមួយ ក្នុងជម្លោះនៅអ៊ុយក្រែនឡើយ ព្រោះយើងប្រាកថាជម្លោះនឹងតែត្រូវបញ្ចប់»។
លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៉ីរ៉ង់ បានបន្ថែមថា «ខ្ញុំគិតថាបញ្ហាគឺនៅត្រង់ចំណុចផ្សេងទៀត, ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួន រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងព្យាយាមផលិត និងលក់អាវុធរបស់ពួកគេ។ យើងកំពុងព្យាយាមចៀសវាងសកម្មភាពណាមួយ ដែលនាំឲ្យជម្លោះកើនឡើង ហើយយើងកំពុងធ្វើការ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនេះផងដែរ»។គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃចន្ទសប្តាហ៍នេះ លោក ស៊ូលីវ៉ាន់ បានអះអាងថា អ៉ីរ៉ង់គ្រោងនឹងប្រគល់យន្តហោះដ្រូនរាប់រយគ្រឿង ដល់រុស្ស៉ី រួមទាំងយន្តហោះ ដែលមានសមត្ថភាពដឹកជញ្ជូនអាវុធផងដែរ។ លើសពីនេះទៅទៀត អ៉ីរ៉ង់ក៏មានផែនការ បណ្តុះបណ្តាលកងកម្លាំងរុស្ស៊ី ឱ្យចេះប្រើប្រាស់យន្តហោះដ្រូនទាំងនោះ ដោយដំណាក់កាលដំបូងនៃការហ្វឹកហ្វឺនចាប់ផ្តើម នៅដើមខែកក្កដា។ ប៉ុន្តែលោកមិនបានផ្តល់ភស្តុតាងណាមួយ សម្រាប់ការអះអាងរបស់លោកនោះទេ។
ទោះបីយ៉ាងណាវិមានក្រឹមឡាំងបានប្រកាសឲ្យដឹងថា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់រដ្ឋធានី តេហេរ៉ង់ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ នៅថ្ងៃទី១៩ខែកក្កដា សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលសន្តិភាពស៊ីរី ជាមួយសមភាគីអ៊ីរ៉ង់លោក Ebrahim Raisi និងប្រធានាធិបតីតួកគីលោក Recep Tayyip Erdogan។នេះនឹងក្លាយជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទីពីររបស់លោកពូទីន ទៅបរទេស ចាប់តាំងពីរុស្ស៊ីបើកការលុកលុយអ៊ុយក្រែននៅថ្ងៃទី ២៤ ខែកុម្ភៈខណៈដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទីមួយរបស់លោក គឺនៅប្រទេសអតីតសហភាពសូវៀត តាហ្ស៊ីគីស្ថាន កាលពីចុងខែមិថុនា។ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ រុស្ស៊ី តួកគី និងអ៊ីរ៉ង់ បាននិងកំពុងរៀបចំកិច្ចពិភាក្សាស្តីពីស៊ីរី ជាផ្នែកមួយនៃអ្វីដែលគេហៅថា “ដំណើរការសន្តិភាព Astana” ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះជាង ១១ ឆ្នាំនៅក្នុងប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ា។វិមានក្រឹមឡាំង និយាយថា លោកពូទីន ក៏នឹងជួបពិភាក្សាដាច់ដោយឡែកជាមួយលោក Erdogan នៅទីក្រុង តេហេរ៉ង់ ផងដែរ ប៉ុន្តែមិនផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតបន្ថែមនោះទេ។
ទាក់ទិញរឿងអ៊ីរ៉ងដែរលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកចូបៃដិនបានបង្ហាញចេតនាប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធាជាមធ្យោបាយចុងក្រោយ ដើម្បីរារាំងអ៊ីរ៉ង់មិនឲ្យមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ។នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយទូរទស្សន៍អ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃពុធទី១៣កក្កដាលោកចូបៃដឹនថា វាគឺជា “កំហុសដ៏មហិមាមួយ” សម្រាប់អតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ ឆ្នាំ ២០១៥ ស្របពេលដែលអ៊ីរ៉ង់ខិតជិតទទួលបានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរច្រើនជាងកាលពីមុនទៅទៀត ។ឆ្លើយនិងសំណួរដែលរំលឹកថា លោកនឹងធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីធានាថា អ៊ីរ៉ង់នឹងមិនទទួលបានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដែលមានន័យថា រដ្ឋបាលរបស់លោកនឹងប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងនឹងអ៊ីរ៉ង់ឬយ៉ាងណា, លោក បៃដិន បានឆ្លើយថា “មែនហើយ ប្រសិនបើរឿងនោះកើតឡើង នេះជាជម្រើសចុងក្រោយរបស់យើង” ។លោក បៃដិន បានកត់សម្គាល់ថា មនុស្សមួយចំនួនគិតថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានដើរចេញពីមជ្ឈិមបូព៌ាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាបាលចុងក្រោយរបស់លោក ត្រាំ ហើយវានឹងបង្កើតភាពខ្វះចន្លោះដែលចិន និងរុស្ស៊ីនឹងបំពេញ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចឲ្យរឿងនោះកើតឡើងបានទេ ។
