ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប អកអំបុក សំពះព្រះខែមានតាំងពីជំនាន់ណាមក?
27-March-2024 / ទេសចរណ៏និងវប្បធម៌
ភ្នំពេញ៖ ពិធីបុណ្យអុំប្រណាំងទូក អកអំបុក សំពះព្រះខែ និង បណ្តែតប្រទីបនេះ ត្រូវបានខ្មែរយើងរៀបចំឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ ចាប់ពី ថ្ងៃ ១៤ និង ១៥ កើត ដល់ថ្ងៃ ១ រោច ខែកក្តិក ។ពេលយប់ ក៏មានការបណ្តែតប្រទីបផងដែរកំដរពិធីបុណ្យ ។
អត្ថន័យនៃការបណ្តែតប្រទីបនេះ គឺដើម្បី សម្តែងការរំឭកដល់គុណនៃព្រះគង្គា និង ព្រះធរណី ដែលបានផ្ដល់នូវសេចក្ដីសុខសប្បាយ ភោគផលក្នុងការងារកសិកម្ម របរចិញ្ចឹមជីវិតប្រចាំថ្ងៃ របស់ប្រជាកសិករ ។ ក្រៅពីបណ្តែតប្រទីប ក៏មានការបាញ់កាំជ្រួចព្រោងព្រាតថែមទៀត ដែលមានមនុស្សម្នាចូលរួមទស្សនាយ៉ាងច្រើនកុះករ និង ញ៉ាំងឱ្យពិធីនេះកាន់តែអ៊ូអរ ។
ពិធីបុណ្យអកអំបុក សំពះព្រះខែវិញ ប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី ២នៃពីធីបុណ្យអុំទូក គឺនៅពាក់កណ្តាលរាត្រី នៃថ្ងៃ ១៥ កើត ខែកត្តិក ។ឯកសារពីគណកម្មាធិគារបុណ្យជាតិឲ្យដឹងថាពិធីបុណ្យអុំទូក មានដើមកំណើតតាំងពីរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ មកម្ល៉េះ ។
នៅអំឡុងឆ្នាំ ១១៧៧ ពួកចាមបានលើកទ័ពមកធ្វើការលុកលុយ និង ត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈ ពេលប្រមាណ ៤ ឆ្នាំ ។ គ្រានោះព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ បានបង្រួបបង្រួមជាតិ និង ចំណាយពេលវេលារៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ព ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងចំពោះពួកចាម រហូតទទួលបានជ័យជម្នះ ហើយព្រះអង្គបានឡើងគ្រងរាជសម្បត្តិដឹកនាំប្រទេសជាតិ នៅឆ្នាំ ១១៨១ និង បានធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើន រុងរឿងដល់កម្រិតកំពូលថែមទៀត ។
ត្រង់នេះហើយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ប្រារព្ធពិធីបុណ្យនេះឡើង ដើម្បីរំលឹកដល់គំរូវីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់កងទ័ពជើងទឹករបស់ខ្មែរ ដែលបានរំដោះទឹកដី ឱ្យរួចផុតពីការជិះជាន់របស់ពួកចាម ដែលជាខ្មាំងសត្រូវរបស់ខ្មែរនាសម័យនោះ ។
ពិធីនេះបានទទួលការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ទិសទី ហើយតែងតែនាំគ្នាប្រារព្ធជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយមានការប្រណាំងទូកអុំ និង ទូកចែវបុរស-នារី។ ក្នុងឱកាសបុណ្យអុំទូក ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្ដាខេត្ត ក្រុងមួយចំនួន បានយកទូកមកប្រណាំងនៅទន្លេសាបមុខព្រះបរមរាជវាំង ដើម្បីដណ្ដើមយកជ័យជម្នះ ឱ្យខេត្តរបស់ខ្លួនទៀតផង។ចំពោះពិធីមួយទៀត ហៅថា ពិធីអកអំបុក សំពះព្រះខែនោះ ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើឡើង ដើម្បីរំលឹកដល់ព្រះពោធិសត្វ ដែលយោងយកកំណើតជាទន្សាយ ដោយគ្រានោះ ព្រះអង្គបានលះបង់អាយុសង្ខារដល់ព្រះឥន្ទ្រាធិរាជ ដើម្បីបំពេញទានបារមី ។
បើតាមជំនឿរបស់ដូនតាខ្មែរ ប្រជាពលរដ្ឋយល់ថា ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបរមគ្រូនៃយើង ធ្លាប់កើតជាសត្វទន្សាយ កាលពីព្រះអង្គមិនទាន់ត្រាស់ដឹង (ការក្លាយជាព្រះពុទ្ធ)។ គ្រាមួយ ព្រះឥន្ទ្រ បានយាងចុះមក ហើយនិមិតខ្លួន ជាតាព្រាហ្មណ៍ម្នាក់នៅចំពោះមុខទន្សាយនោះ ហើយក៏ពោលពាក្យឡើងថា៖ «ជីវិតខ្ញុំនឹងក្ស័យជាមិនខាន បើគ្មានអាហារបរិភោគនាពេលនេះ»។ ពេលនោះឯង ទន្សាយជាតួអង្គព្រះពោធិសត្វនៃយើង បានពោលវាចាតបយ៉ាងនេះថា៖ «ខ្ញុំមានតែសាច់ និង ឈាមប៉ុណ្ណោះ បើអ្នកចង់បាន ចូរអ្នករកអុសមកបង្កាត់ភ្លើងទៅចុះ ខ្ញុំនឹងលោតចូលក្នុងភ្លើងឱ្យបានជាអាហារបរិភោគ»។
ឮដូច្នេះ ព្រះឥន្ទ្រ ក៏ទៅបង្កាត់ភ្លើងភ្លាម ។ ចំណែកឯទន្សាយ ក៏លោតចូលភ្លើងភ្លាមៗតែម្តង ដោយមិនបង្អង់យូរ ប៉ុន្តែដោយអំណាចនៃសេចក្ដីជ្រះថ្លា និង ការបរិច្ចាគដ៏អស្ចារ្យរបស់ទន្សាយ ព្រះឥន្ទ្រក៏ហោះទៅទ្រមិនឱ្យភ្លើងឆេះរោមមួយសរសៃឡើយ ។ បន្ទាប់ពីនោះ ព្រះឥន្ទ្រក៏ហោះទៅកាន់ស្ថានសួគ៌ ដើម្បីយកថ្មកែវមនោសិលា ទៅគូសរូបទន្សាយនៅក្នុងរង្វង់ព្រះច័ន្ទ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានរូបទន្សាយជាប់ក្នុងរង្វង់ព្រះច័ន្ទ តាំងពីកាលនោះរហូតមក ហើយមនុស្សគ្រប់រូប ក៏មើលឃើញរូបទន្សាយច្បាស់ នៅថ្ងៃ១៥កើត ពេញបូណ៌មី។ រឿងរ៉ាវនៃព្រះពោធិសត្វនេះហើយ ដែលនាំឱ្យអ្នកស្រុកតែងតែរៀបចំប្រារព្ធពិធីនេះ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅតាមវត្តអារាម ភូមិស្រុក និង ទីប្រជុំជននានា ដោយមានចេក អំបុក ទឹកដូង ផ្លែឈើ ជាដើម ដើម្បីរំឮកដល់ព្រះពោធិសត្វ ដោយសារតែមានជំនឿបែបនេះឯង៕
