ចិនជំរុញឱ្យក្រុមប្រទេស G៧ បញ្ចប់ការជ្រៀតជ្រែកមកលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនក្នុងពេលអាមេរិកពង្រីកកម្លាំងនៅហ្វីលីពីនផងដែរ
10-April-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
ចិន៖កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសចិនបានធើ្វការអំពាវនាវទៅកាន់ក្រុមប្រទេស G៧ រួមមានសហរដ្ឋអាម៉េរិក ជប៉ុន កាណាដា អាឡឺម៉ង់ អ៊ីតាលី អង់គ្លេស និងបារាំង ឱ្យបញ្ចប់សកម្មភាពជ្រៀតជ្រែកទៅលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសចិន បន្ទាប់ពីក្រុមប្រទេស G៧ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីពេលថ្មីៗដោយបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភអំពីសកម្មភាពរបស់យោធាចិននៅក្នុងតំបនសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោក Wang Wenbin បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយថា "នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់ប្រទេស G៧ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បណ្តារដ្ឋជាសមាជិករបស់ G៧ បានទទូចយកបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសចិនមកធើ្វជារបៀបវារៈក្នុងកិច្ចពិភាក្សា និងបានព្រងើយកន្តើយទៅនឹងការពិត និងបង្កឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំកាន់តែខ្លាំងចំពោះស្ថានការណ៍នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលវាបង្ហាញអំពីចេតនាជ្រៀតជ្រែកទៅលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសចិន។
សូមបញ្ជាក់ថានៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រទេស G៧ ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ បានធើ្វការបញ្ជាក់អំពីជំហរប្រឆាំងរួមគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលសមាជិករបស់ G៧ ចាត់ទុកថា "ជាសកម្មភាពប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់របស់យោធាជើងទឹកចិន” នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រទេស G៧ ក៏បានបង្ហាញក្តីបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះការកើនឡើងនូវហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចនាវារវាងប្រទេសចិននិងហ្វីលីពីននៅក្នុងតំបន់ដែនទឹកជម្លោះផងដែរ ។
ក្រៅពីប្រទេសហ្សេ៧ដើមសប្តាហ៍នេះដែរ ទាហានហ្វីលីពីន និងអាម៉េរិកជិត ១៧,០០០ នាក់បានចូលរួមចាប់ផ្តើមធ្វើលំហាត់សឹកហ្វឹកហ្វឺនប្រយុទ្ធរួមគ្នាក្នុងរយៈពេល ៣ សប្តាហ៍ស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ដោយពាក់ព័ន្ធនឹងសមយុទ្ធដែនសមុទ្រនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលរដ្ឋធានីម៉ានីល និងទីក្រុងប៉េកាំងកំពុងមានភាពតានតឹងរវាងគ្នានិងគ្នា ។ទន្ទឹមនឹងនេះ បារាំង និងអូស្ត្រាលី ដែលបានបង្កើនទំនាក់ទំនងការពារជាតិជាមួយហ្វីលីពីន ក៏នឹងចូលរួមសមយុទ្ធដែនសមុទ្រដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងជាលើកដំបូងនៅខាងក្រៅដែនទឹកហ្វីលីពីនផងដែរ ។
សមយុទ្ធប្រចាំឆ្នាំបាលីកាតាំង (Balikatan) ឬមានន័យថាកៀកស្មាគ្នា ចាប់ផ្តើមប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី ២២ ខែមេសា រហូតដល់ថ្ងៃទី ១០ ខែឧសភា ហើយសមយុទ្ធនេះធ្វើឡើង ស្របពេលកំពុងមានកំណើនជម្លោះការទូត និងបញ្ហានៅតាមដែនសមុទ្ររវាងហ្វីលីពីន និងចិន រួមមានទាំងការប្រើប្រាស់ចុងកាណុងបាញ់ទឹកចេញពីកប៉ាល់ចិន និងឌឺដងពាក្យសំដីផ្លែផ្កាយ៉ាងក្តៅគគុករវាងមន្ត្រីហ្វីលីពីននិងចិន ។
គួរបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន ទីក្រុងប៉េកាំងបានដាក់សម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ នៅឯសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយបានធ្វើឱ្យទីក្រុងម៉ានីល ដែលជាគូប្រជែងទាមទារទឹកដីដែនសមុទ្រមានជម្លោះ និងរដ្ឋផ្សេងទៀតដែលកំពុងប្រតិបត្តិការនៅទីនោះ រួមទាំងសហរដ្ឋអាម៉េរិកផងដែរនោះ បានអះអាងឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីការពារហ្វីលីពីនប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានដោយប្រដាប់អាវុធណាមួយ ។ទាក់ទងរឿងនេះចិន បានចោទប្រកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកថាកំពុងបង្កើនការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយយោធា តាមរយៈការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធមីស៊ីលដ៏មានថាមពលមួយដែលអាចបាញ់បាន ចម្ងាយ ១៦០០គីឡូម៉ែត្រ នៅក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធយោធានៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន។
តាម បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយCNN ប្រព័ន្ធមីស៊ីល Mid-Range Capability (MRC) របស់កងទ័ពអាមេរិកត្រូវបានបញ្ជូនទៅដល់ប្រទេសហ្វីលីពីន ចំពេលសមយុទ្ធយោធាប្រចាំឆ្នាំរវាងហ្វីលីពីន និងអាមេរិក មានឈ្មោះថា Balikatan ឬមានន័យថា «ប្រកៀកស្មាគ្នា» បានចាប់ផ្ដើមប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី២២ ខែមេសា រហូតដល់ថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា និងការកើនឡើងការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាង ចិន និងហ្វីលីពីន ក្នុងតំបន់ជម្លោះដែនទឹកនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង។វាជាការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធមីស៊ីល MRC ឬគេស្គាល់ Typhon system ជាលើកដំបូងបំផុតក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប៉ុន្តែ យោធាអាមេរិកមិនបានបញ្ជាក់ថាតើប្រព័ន្ធមីស៊ីលនេះ នឹងត្រូវដាក់ពង្រាយក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនដល់ពេលណានោះទេ ខណៈប្រព័ន្ធមីស៊ីលនេះបានចូលរួមក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នារវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងទីក្រុងម៉ានីល ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៨ ខែមេសាមកម្ល៉េះ។ ក្រុមអ្នកវិភាគមកពីមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់យុទ្ធសាស្ត្រ និងការសិក្សាអន្តរជាតិ CSIS មានមូលដ្ឋានក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបាននិយាយថា ការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធមីស៊ីល MRC ក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធជាមួយហ្វីលីពីន គឺជាចេតនាមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការបញ្ជូនសារមួយថាអាមេរិកមានសមត្ថភាពដាក់ពង្រាយអាវុធ វាយលុកដែលមានសមត្ថភាពវាយប្រហារលើមូលដ្ឋានចិនក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ភាគខាងត្បូងរបស់ចិន រួមទាំងច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។
គួរបញ្ជាក់ថា បើតាម CSIS ប្រព័ន្ធមីស៊ីល MRC មានសមត្ថភាពបាញ់មីស៊ីល Standard Missile 6 (SM-6) ជាប្រភេទមីស៊ីលបាលិស្ទីគអាចវាយប្រហារលើនាវាចម្បាំង ក្នុងរយៈចម្ងាយ ៣៧០គីឡូម៉ែត្រ ព្រមទាំងអាចបាញ់មីស៊ីលគ្រូស Tomahawk ដែលមានចម្ងាយបាញ់ ១៦០០គីឡូម៉ែត្រផងដែរ។ ទីក្រុងប៉េកាំងបានចោទប្រកាន់ថាវត្តមាន ប្រព័ន្ធមីស៊ីលនេះក្នុងតំបន់ នឹងបង្កើនហានិភ័យនៃការភ័ន្តច្រឡំ និងការគណនាខុស ជាមួយការសង្កត់ធ្ងន់ថាសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងស្វែងរកអត្ថាប្រយោជន៍យោធាឯកតោភាគី ហើយចិនជំទាស់ដាច់ខាត ចំពោះការដាក់ពង្រាយប្រព័ន្ធមីស៊ីលនេះ។ទាក់ទងរឿងសមុទ្ទចិនខាងត្បូងនេះដែរអំឡុងទស្សនកិច្ចរបស់ លោក វ៉ាង យី សមាជិកការិយាល័យនយោបាយ, ប្រធានការិយាល័យគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេស នៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តចិន និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា រយៈពេល៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២១ដល់២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា-ចិន បានប្តេជ្ញាចិត្តអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព នូវ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិនៃភាគីនានានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) ព្រមទាំងជំរុញការពិគ្រោះយោបល់លើក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC)ផងដែរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមកម្ពុជា-ចិន ស្តីពីលទ្ធផលនៃទស្សនកិច្ចនេះ បានឱ្យដឹងថា៖ «ភាគីទាំងពីរបានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិនៃភាគីនានានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) និងជំរុញការពិគ្រោះយោបល់លើក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC) សម្រាប់ការសន្និដ្ឋានជា ជំហានដំបូង»។បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលជាជម្លោះដែនសមុទ្ររវាងចិន និងសមាជិកអាស៊ាន៤ប្រទេស ហាក់ចាប់ផ្តើមក្លាយជាប្រធានបទក្តៅឡើងវិញ បន្ទាប់ពី ហ្វីលីពីន ជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក បើកកិច្ចប្រជុំថ្នាក់កំពូលត្រីភាគី ដោយចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះសកម្មភាពរបស់ចិនក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ចំណែកឯចិនវិញ បានចាត់ទុកថា មេត្រីភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ គឺជាសម្ព័ន្ធភាពមួយដែលបង្កើតឡើងដើម្បីប្រឆាំងចិន ខណៈដែលហ្វីលីពីន និងសហរដ្ឋអាមេរិក បានចាប់ផ្តើមបើកសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា នៅក្បែរសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ។
នាពេលកន្លងទៅ កម្ពុជាតែងតែអំពាវនាវដល់ភាគីទាំងអស់ឱ្យអនុវត្តដំណោះស្រាយ ប្រកបដោយសន្តិវិធីនិងបន្តប្រើប្រាស់យន្តការអាស៊ាន-ចិន សម្រាប់ការអនុវត្តដោយពេញលេញនូវសេចក្តីប្រកាស ស្តីពីការប្រតិបត្តិនៃភាគីនានានៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) និងជំរុញឱ្យអាស៊ាននិងចិនធ្វើការរួមគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីសម្រេចបាននូវក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC)។គួររំឮកថា ប្រទេសចិនធ្លាប់បានប្រកាសទាមទារផ្ដាច់មុខលើតំបន់ដែនទឹកភាគច្រើននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលគេចាត់ទុកថា ជាច្រកដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់ដែលមានទំហំពាណិជ្ជកម្មប្រចាំឆ្នាំសរុបប្រមាណជា៣ពាន់ពាន់លានដុល្លារ (3 trillions)។ យ៉ាងណាមិញ ការទាមទារនេះត្រូវបណ្តាប្រទេសជិតខាងមួយចំនួនដែលមានព្រំដែនសមុទ្រជាប់ទៅនឹងតំបន់សមុទ្រខាងត្បូងបង្ហាញការជំទាស់៕
