លុយអាហ្កានីស្ថានចុះថោកក្នុងពេលដែលប្រទេសអូហ្គង់ដានិងការណាដាត្រៀមទទួលយកជនភៀសខ្លួន!
27-March-2024 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អាហ្កានីស្ថាន៖ជនជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថានរាប់ពាន់នាក់បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅអាកាសយានដ្ឋានHamid Karzaiក្នុងទីក្រុងកាប៊ុលតាំងពីថ្ងៃទី១៥ខែសីហានៅពេលដែលពួកតាលីបង់បានចូលក្នុងទីក្រុងដែលធ្វើឱ្យយន្តហោះមិនអាចជម្លៀសជាច្រើនចេញដំណើរបាន។យោធាអាមេរិកកំពុងព្យាយាមពន្លឿនការជម្លៀសប្រជាជនដោយមានគោលដៅនាំមនុស្ស ៥.០០០-៩.០០០ នាក់ចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថានជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដានឹងទទួលយកប្រជាជន ២ពាន់នាក់ដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ។កិច្ចព្រមព្រៀងទទួលយកជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថាននេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការស្នើសុំពីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនរបស់ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដាបាននិយាយថា «ពួកគេនឹងរស់នៅក្នុងប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដាជាបណ្ដោះអាសន្នរយៈពេល ៣ខែ មុនពេលរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបញ្ជូនពួកគេទៅតាំងទីលំនៅនៅកន្លែងផ្សេង»។
ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដាដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកខាងកើត មានបទពិសោធន៍យូរអង្វែងមកហើយក្នុងការទទួលយកជនភៀសខ្លួនដែលរត់គេចចេញពីជម្លោះ។បច្ចុប្បន្នប្រទេសនេះ មានជនភៀសខ្លួនប្រហែល ១លាន៤សែននាក់ ដែលភាគច្រើនមកពីប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង។ក្រៅពីនេះប្រទេសកាណាដាក៏កំពុងព្យាយាមទទួលយកជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានដែលមានសិទ្ធិចូលមកប្រទេសកាណាដា ឲ្យបានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបានដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា ចាស្ទីន ទ្រូដូ (Justin Trudeau) កាលពីថ្ងៃពុធ បាននិយាយថាប្រទេសកាណាដាគ្រោងទទួលយកជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្គានីស្ថានយ៉ាងហោចណាស់ ២ម៉ឺន១ពាន់នាក់។តែបារម្ភពីការរាំងស្កាត់ពីកម្លាំងតាលីបង់។លោក ទ្រូដូ បាននិយាយដែរថា ប្រទេសកាណាដាមិនមានគម្រោងទទួលស្គាល់ក្រុមតាលីបង់ជារដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានទេ បន្ទាប់ពីចលនាអ៊ីស្លាមនិយមនេះបានចូលកាន់កាប់រដ្ឋធានីកាប៊ុលកាលពីថ្ងៃអាទិត្យនោះទេ។
ទន្ទឹមនឹងប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនបុរសៗព្យាយាមចាកចេញពីប្រទេសក្រុមស្ត្រីនៅរដ្ឋធានីកាប៊ុល ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានកាលពីថ្ងៃទី១៧ខែសីហា បាន នាំគ្នាកាន់ស្លាកបដាស្នើដល់ប្រមុខតាលីបង់ធ្វើយ៉ាងណាធានាដល់សិទ្ធិបានរៀនសូត្រ ទៅធ្វើការងារ និងចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយរបស់ពួកគេ។
ក្រោយពីអ្នកដឹកនាំក្រុមតាលីបង់បានប្រកាសថា នឹងបន្តរក្សាសិទ្ធិរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានមក មានស្ត្រីជាច្រើននៅទីក្រុងកាប៊ុល បាននាំគ្នាដង្ហែក្បួន អំពាវនាវដល់ប្រមុខក្រុមតាលីបង់រក្សាការសន្យា ។ស្ត្រីដែលចូលរួមធ្វើបាតុកម្មបានស្រែកនៅទីសាធារណៈថា «សិទ្ធិទៅធ្វើការ ទទួលបានការអបរំ ចូលរួមនយោបាយ គឺជាសិទ្ធិរបស់ស្ត្រី មិនត្រូវលុបបំបាត់នោះឡើយ»។ក្នុងនាមជាអ្នកសារព័ត៌មាននិងជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សលោកស្រី Masih Alinejad បានហៅសកម្មភាពរបស់ស្ត្រីទាំងនោះ «ថ្លើមធំ» ហ៊ានដាក់លក្ខខណ្ឌជាមួយក្រុមតាលីបង់ ។កម្លាំងទាហានក្រុមតាលីបង់មិនបានរារាំងឬ គំរាមកំហែងដល់ស្ត្រីទាំងនោះឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់លោក Mawlawi Abdulhaq Hemadបានទទួលយកការជួបជាមួយអ្នកកាសែត Beheshta Arghand នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍តាមទូរទស្សន៍ជាមួយទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានឯកជនTOLO នៅថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានឯកជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន TOLO ថាជាលើកទី១ដែលស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើការសម្ភាសន៍ជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់តាលីបង់។ឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់អ្នកកាសែតស្រីរូបនេះលោកHemadបាននិយាយថាក្រុមតាលីបង់ជាដំបូងចង់ធានាសន្តិសុខក្នុងស្រុកហើយបញ្ហានេះនឹងប្រសើរឡើងបន្តិចម្តងៗតាមពេលវេលា។
លោក Hemad បានបន្ថែមថាក្រុមតាលីបង់កំពុងធ្វើការពិគ្រោះយោបល់កម្រិតខ្ពស់ដើម្បីបញ្ចប់ឧបករណ៍រដ្ឋាភិបាលនាពេលអនាគត។អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់បាននិយាយថា“មានលទ្ធភាពដែលក្រុមប្រឹក្សាមួយនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង។ បន្ទាប់មករដ្ឋធម្មនុញ្ញនឹងត្រូវបានបញ្ចប់” ។យោងតាមលោកHemad ក្រុមតាលីបង់ពិតជាបានឡើងកាន់អំណាចនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានដោយបន្ថែមថាពួកគេមិនមែនជាចោរប្លន់និងជាជនក្បត់ដូចរដ្ឋាភិបាលចាស់ឡើយ។អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់បានរិះគន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយលោកខាងលិចថាបាន”លាបពណ៌”រូបភាពកម្លាំង។“មានតែអ្នកដែលលួចប្លន់លក់ប្រទេសរបស់ខ្លួនហើយក្បត់ជាតិអស់រយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយប៉ុណ្ណោះដែលខ្លាចហើយត្រូវរត់គេចខ្លួន។ពីមុនមនុស្សមិនអាចដើរតាមផ្លូវបានទេបន្ទាប់ពីម៉ោង៤រសៀល។ទោះជាយ៉ាងណាក៏មានអ្នកស្លាប់២នាក់និងរបួស១២នាក់ក្រោយពេលក្រុមតាលីបង់បានផ្ទុះអាវុធទៅលើក្រុមបាតុករនៅក្នុងខេត្ត Nangarhar ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
ការបាញ់ប្រហារបានកើតឡើងក្រោយពេលប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅក្នុងទីក្រុង Jalalabad នៃខេត្ត Nangarhar ភាគខាងកើតប្រទេស បាននាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មនៅតាមដងផ្លូវក្នុងទិវាបុណ្យឯករាជ្យប្រទេសនិង ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការបំពាក់ទង់ជាតិប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅតាមអគារការិយាល័យដូចមុនឡើងវិញ ជំនួសឱ្យទង់របស់ក្រុមតាលីបង់។ ក្រុមតាលីបង់បានបើកការបាញ់ប្រហារទៅលើក្រុមបាតុករ។មិនតែប៉ុណ្ណោះ សមាជិកក្រុមតាលីបង់ ក៏ត្រូវគេអះអាងថា បានប្រើអំពើហិង្សាលើអ្នកកាសែតមួយចំនួនដែលយកព័ត៌មានអំពីហេតុការណ៍នោះផងដែរ។ព្រឹត្តិការណ៍ខាងលើ គឺជាសញ្ញាដំបូងមួយនៃសំឡេងប្រឆាំងនឹងក្រុមតាលីបង់ ចាប់តាំងពីក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធនេះបានឡើងគ្រប់គ្រងអាហ្វហ្គានីស្ថានកាលពីថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្តាហ៍មុន។ ប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើននាក់បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស ហើយរាប់រយនាក់ទៀតកំពុងរង់ចាំឱកាសដូចគ្នានៅឯព្រលានយន្តហោះទីក្រុងកាប៊ុល។
ក្នុងពេលអន្តរកាលនេះក្រុមអាជីវករប្តូរប្រាក់នៅក្នុងទីក្រុងខ្វេតា (Quetta) ភាគនិរតីនៃប្រទេសប៉ាគីស្ថានបាននិយាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ៍ថា ពួកគេត្រូវខាតប្រាក់យ៉ាងច្រើនដោយសារការធ្លាក់ចុះនៃរូបិយប័ណ្ណរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានបន្ទាប់ពីកើតមានភាពវឹកវរភ្លាមៗនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន។លោក ចាន់ អាចាហ្សៃ (Jan Achakzai) សមាជិកជាន់ខ្ពស់នៃសភាពាណិជ្ជកម្មនិងឧស្សាហកម្មនៅក្នុងរដ្ឋធានីនៃខេត្តបាឡូជីស្ថាន (Balochistan) របស់ប្រទេសប៉ាគីស្ថានបាននិយាយថា លោកសង្ឃឹមថា បញ្ហារូបិយប័ណ្ណនិងអាជីវកម្មនឹងត្រូវបានដោះស្រាយនៅពេលដែលក្រុមបះបោរតាលីបង់ប្រកាសពីគោលនយោបាយរបស់ពួកគេ។
យោងតាមទិន្នន័យដែលចងក្រងដោយសារព័ត៌មាន ប្ល៊ូមបឺក (Bloomberg) រូបិយប័ណ្ណរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានដែលមានឈ្មោះថា អាហ្វហ្គានី (AFN) បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុករហូតដល់៤.៦%កាលពីថ្ងៃអង្គារ។ទេសាភិបាលស្តីទីនៃធនាគារជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថានលោក អាជម៉ាល់ អាម៉ាឌី (Ajmal Ahmady) បាននិយាយថា ទីផ្សាររូបិយប័ណ្ណរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានកំពុងស្ថិតក្នុងភាពវឹកវរជាពិសេសបន្ទាប់ពីធនាគារជាតិត្រូវបានគេប្រាប់កាលពីថ្ងៃសុក្រថានឹងមិនទទួលលុយដុល្លារអាមេរិកទៀតទេដែលនឹងធ្វើឲ្យតម្លៃរូបិយប័ណ្ណរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងថែមទៀត៕
