ចិនកៀងគរបណ្តាប្រទេសឲ្យគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលតាលីបង់!
06-April-2025 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អាហ្កានីស្ថាន៖ប្រទេសចិនបានសន្យាផ្តល់ជំនួយដែលមានតម្លៃ ៣១លានដុល្លារអាមេរិក ដល់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលរាប់ទាំងការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ និងវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ផងដែរ។
លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន បានប្រកាសពីការផ្ដល់ជំនួយសម្រាប់អាហ្វហ្គានីស្ថាននេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយកាលពីថ្ងៃពុធទី៨កញា្្ដែលមានសមភាគីមកពីប្រទេសជិតខាងអាហ្វហ្គានីស្ថានមួយចំនួនដូចជាប៉ាគីស្ថាន, អ៊ីរ៉ង់, តាហ្ស៊ីគីស្ថាន, អ៊ូសបេគីស្ថាន និងតួកម៉េនីស្ថានចូលរូម។
លោក វ៉ាង បានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសទាំងនេះសហការក្នុងការជួយប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដោយបានបន្ថែមថា ប្រទេសចិនក៏នឹងផ្តល់វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ចំនួន ៣លានដូសដល់ប្រទេសនេះផងដែរ។
ក្រុងប៉េកាំងក៏បានបញ្ជាក់ថាខ្លួនបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុមតាលីបង់។ លោកវ៉ាងយីបានបន្ថែមថា ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នថ្មីគឺជា «ជំហានចាំបាច់ដើម្បីស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់ឡើងវិញ» នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។កាសែតSputnikរុស្ស៊ី ដកស្រង់សម្តីចិនអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសWang Wenbinដែលបាននិយាយថាចិនគោរពឯករាជ្យអធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
ក្រុមតាលីបង់កាលពីថ្ងៃទី៧ខែកញ្ញានេះបានប្រកាសបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមួយនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានបន្ទាប់ពីកាន់កាប់អាហ្វហ្កានីស្ថាន។ អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់លោក មូជាហីដ(Zabiullah Mujahid )បាននិយាយថាក្រុមនេះបានផ្ញើលិខិតអញ្ជើញទៅតំណាងប្រទេសជាច្រើនដើម្បីចូលរួមក្នុងពិធីប្រកាសរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានរួមមានចិនរុស្ស៊ីប៉ាគីស្ថានអ៊ីរ៉ង់កាតានិងតួកគី។ ទោះយ៉ាងណានៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ។លោកWangបានបដិសេធមិនបញ្ជាក់ថាតើប្រទេសចិនបានទទួលការអញ្ជើញបែបនេះទេ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថាប្រទេសចិនកំពុងព្យាយាមខិតទៅជិតតាលីបង់ព្រោះនេះនឹងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ទីក្រុងប៉េកាំងដោយទទួលយកការពិតដែលថាតាលីបង់កំពុងកាន់អំណាចនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ប្រទេសចិនបានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថាស្ថានការណ៍នៅអាហ្វហ្គានីស្ថានអាចមានស្ថិរភាពហើយវានឹងមិនក្លាយជាកន្លែងបង្កាត់ពូជនៃអំពើជ្រុលនិយមរួមទាំងចលនាអ៊ីស្លាមTurkestanខាងកើត (ETIM) ។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានចោទប្រកាន់ចលនាETIMម្តងហើយម្តងទៀតថាជាក្រុមមួយដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយតាលីបង់ដោយបានប្រើប្រាស់ប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានធ្វើជាមូលដ្ឋានដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលកងកម្លាំងដើម្បីធ្វើការវាយប្រហារនៅស៊ីនជាំងប្រទេសចិន។
ជាមួយនិងការអំពាវនាវរបស់ចិនឲ្យុមានការគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ មន្ត្រីអាមេរិកម្នាក់បាននិយាយថា ពលរដ្ឋអាមេរិកចំនួន២០០នាក់និងជនបរទេសផ្សេងទៀតដែលនៅសេសសល់នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានគ្រោងនឹងចាកចេញពីទីនោះតាមជើងហោះហើរនៅអាកាសយានដ្ឋានក្នុងទីក្រុងកាប៊ុលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៩កញ្ញានេះ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ថ្មីបានយល់ព្រមឲ្យជម្លៀសពួកគេ។ជើងហោះហើរនោះនឹងស្ថិតក្នុងចំណោមជើងហោះហើរអន្តរជាតិដំបូងគេដែលបានចេញដំណើរពីអាកាសយានដ្ឋានក្រុងកាប៊ុលចាប់តាំងពីក្រុមតាលីបង់ដណ្តើមបានរដ្ឋធានីនេះកាលពីពាក់កណ្តាលខែសីហាមកដោយបង្កឲ្យមានភាពវឹកវរនៅក្នុងការជម្លៀសជនបរទេសនិងពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានចំនួន១២៤,០០០នាក់។មន្ត្រីអាមេរិកដែលបាននិយាយក្នុងលក្ខខណ្ឌអនាមិកបានរាយការណ៍ថា ក្រុមតាលីបង់ត្រូវបានដាក់គំនាបឲ្យអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការជម្លៀសនោះដោយតំណាងពិសេសរបស់អាមេរិកគឺលោក ហ្សាល់មេ ខាលីលហ្សាដ (Zalmay Khalilzad) ។
បន្ទាប់ពីក្រុមតាលីបង់ប្រកាសបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី, ក្រុមអ្នករិះគន់បានអំពាវនាវឲ្យពួកគេគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន និងស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចដែលប្រឈមនឹងការដួលរលំក្នុងគ្រាដែលមានការខ្វះខាតស្បៀងអាហារ និងជំនួយបរទេសកំពុងត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ដោយសារប្រទេសនានាព្យាយាមធ្វើឲ្យក្រុមតាលីបង់ឯកោពីពិភពខាងក្រៅ។
រដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់ក្រុមតាលីបង់ នឹងដឹកនាំដោយម៉ីហាម៉េដហាសានអាឃូន( Mohammad Hassan Akhund) អតីតមនុស្សស្និទ្ធនឹងស្ថាបនិកក្រុមតាលីបង់មូឡាអូម៉ា( Mollah Omar)។ យោងតាមលោក Bill Roggio និពន្ធនាយកកាសែត Long War Journal គឺឈ្មោះ Mohammad Hassan Akhund នេះហើយ ដែលជាអ្នកបញ្ជាឲ្យក្រុមតាលីបង់ កម្ទេចព្រះពុទ្ធបដិមាដ៏ធំ នៅBamiyan កាលពីឆ្នាំ២០០១។ក្នុងចំណោមសមាសភាព ដែលក្រុមតាលីបង់បានប្រកាស រដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះគ្មានមនុស្សស្រីសូម្បីតែម្នាក់ ហើយភាគច្រើនគឺសុទ្ធតែជាមនុស្ស មកពីក្រុមជនជាតិប៉ាឆទូន។ ជាងនេះទៀត ក្នុងចំណោមរដ្ឋមន្ត្រីរបស់ក្រុមតាលីបង់ គឺមានមួយចំនួន ស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីរខ្មៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងខ្លះទៀតធ្លាប់ជាប់ឃុំនៅមន្ទីរឃំឃាំង Guantanamo របស់អាមេរិកថែមទៀតផង។ សមាជិកខ្លះនៃបណ្តាញ Haqqani ដែលស្និទនឹងក្រុម អាល់កៃដា ហើយដែលអាមេរិក ចាត់ទុកថាជាក្រុមភេវកម្មនោះ ក៏មានឈ្មោះដឹកនាំក្រសួង ក្នុងរដ្ឋាភិបាលថ្មី របស់ក្រុមតាលីបង់ដែរ។សូមបញ្ជាក់ថាក្នុងជំនាន់របបតាលីបង់ចាស់មនាប្រទេស៣ប៉ុណ្ណោះដែលទទួលស្គាលរួមមានប្រទេសប៉ាគិស្ថានអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតនិងអារ៉ាប់អេមីរ៉េត។
សហភាពអឺរ៉ុប បានប្រតិកម្មថា រដ្ឋាភិបាលរបស់ក្រុមតាលីបង់ ពុំមានលក្ខណៈបង្រួមបង្រួមជាតិ និងតំណាងពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានសង្គមអាហ្វហ្កានីស្ថាននោះទេ។ នេះសបង្ហាញឲ្យឃើញថា ក្រុមតាលីបង់ មិនបានគោរពលក្ខខណ្ឌ មួយក្នុងចំណោមលក្ខខណ្ឌធំៗទាំង៥ ដើម្បីអាចទទួលបានការទទួលស្គាល់ផ្នែកការទូត ពីសំណាក់អឺរ៉ុប។ ដោយឡែក លោកលោក អង់តូនី ប្លីងកិន ប្រមុខការបរទេសអាមេរិក បានលើកឡើង ពីអវត្តមានស្ត្រី នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ ព្រមទាំងបង្ហាញការបារម្ភដែលឃើញ រដ្ឋមន្ត្រីខ្លះរបស់ក្រុមតាលីបង់ គឺជាមនុស្សធ្លាប់ចូលរួមក្នុងបណ្តាញភេរវកម្ម។ នៅថ្ងៃពុធទី៨កញ្ញា លោកប្រមុខការបរទេសអាមេរិក បានចាប់ផ្តើមនិយាយជាមួយប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តនៅអឺរ៉ុប ដើម្បីកំណត់គោលជំហររួមមួយ ដែលត្រូវប្រកាន់ ជាមួយរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់ក្រុមតាលីបង់។
