ថ្នាក់ដឹកនាំ ទីម័រឡេស្តេអរគុណសម្តេចតេជោហ៊ុនសែនសម្រាប់ការជួយ ឲ្យបានចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិអាស៊ាននៅពេលខាងមុខ
ទីម័រឡេស្ដេ៖ ៖ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាដែល បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅទីម័រឡេស្តេ នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ក្នុងឱកាសឱកាសជួបពិភាក្សាជាមួយលោក ចូហ្សេ រ៉ាមូស ហូតា (José Ramos-Horta) ប្រធានាធិបតី នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រឡេស្តេ បានបង្ហាញទំនុកចិត្តថា ទីម័រឡេស្តេ នឹងអាចចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អាស៊ាន នៅពេលខាងមុខ។
សម្តេចតេជោ បានរំលេចអំពីការខិតខំប្រឹងប្រែង ពិសេសពីជំហររបស់កម្ពុជាក្នុងការគាំទ្រទីម័រ ដើម្បីឲ្យក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អាស៊ាន ហើយសម្តេចបានរំលេចដោយប្រៀបធៀបស្ថានភាពទីម័រ នាពេលបច្ចុប្បន្ន និងស្ថានភាពកម្ពុជាមុនពេលចូលអាស៊ាន នៅឆ្នាំ១៩៩៩ គឺជាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជាមានតែ ២៨១ដុល្លារទេ ប៉ុន្តែស្ថានភាពទីម័របច្ចុប្បន្នផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប មានរហូតដល់ ១៤៥៣ដុល្លារ ដែលបើប្រៀបធៀបកម្ពុជា និងទីម័របច្ចុប្បន្ន ខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ សម្តេចតេជោ បានលើកឡើងថា វាសក្តិសមណាស់ដែលស្ថានភាពពេលនេះ ដែលទីម័រអាចចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិអាស៊ានបាន។
សម្តេចរំលឹកថា កាលពីឆ្នាំ២០១៦ សម្តេចបានមកទីម័រឡេស្តេ ម្តងហើយ ហើយសម្តេចក៏បានកត់សម្គាល់ភាពរីកចម្រើនរបស់ទីម័រឡេស្តេ ផងដែរ។ សម្តេចតេជោ ក៏បាននាំយកព្រះរាជបណ្តាំសាកសួរសុខទុក្ខរបស់ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចំពោះប្រធានាធិបតីទីម័រ ឡេស្តេ ផងដែរ។
ប្រធានាធិបតី ទីម័រឡេស្តេ បានសម្តែងនូវការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះសម្តេចតេជោ និងគណៈប្រតិភូ ដែលបានអញ្ជើញមកទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅទីម័រ ឡេស្តេ។ លោកក៏បានរំលឹកថា កម្ពុជាគឺជាមិត្តដ៏អស្ចារ្យរបស់ទីម័រ ឡេស្តេ ហើយលោកក៏បានអរគុណចំពោះសម្តេចតេជោ ដែលបានខំប្រឹងប្រែងជួយជ្រោមជ្រែងទីម័រឡេស្តេ កន្លងមក ដែលរួមចំណែកឲ្យទីម័រឡេស្តេ អាចក្លាយទៅជាសមាជិកអង្កេតការណ៍របស់អាស៊ាន កាលពីឆ្នាំ២០២២ នៅពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន និងការបន្តជួយជ្រោមជ្រែងដើម្បីឲ្យទីម័រ ឡេស្តេ បានចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អាស៊ាន នៅពេលខាងមុខ។
នៅក្នុងជំនួបនោះ សម្តេចតេជោ ក៏បានបង្ហាញនូវក្តីរំភើបយ៉ាងក្រៃលែងចំពោះការទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ចដ៏អស្ចារ្យពីសំណាក់ភាគីទីម័រ ឡេស្តេ ចំពោះសម្តេច និងគណៈប្រតិភូ នៅពេលនេះ។ សម្តេចបានបញ្ជាក់ថា ការទទួលគណៈប្រតិភូក្នុងទម្រង់ដ៏អស្ចារ្យបែបនេះ មិនអាចធ្វើទៅបានឡើយប្រសិនបើទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរមិនរឹងមាំល្អប្រសើរនោះទេ ហើយសម្តេចបានរំលឹកបន្ថែមអំពីការពង្រីកនូវចំណងមិត្តភាពរវាងកម្ពុជា និងទីម័រឡេស្តេ បន្តទៀត ទន្ទឹមនឹងកម្ពុជានិងទីម័រ នៅពេលនេះ បានបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយគ្នា អស់ប្រមាណជា ២៣ឆ្នាំមកហើយ ពោលគឺចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០២ ហើយទំនាក់ទំនងនេះ សម្តេចតេជោ សង្ឃឹមថា ភាគីទាំងពីរនឹងរួមគ្នាពង្រីកបន្ថែមទៀត។
លោកប្រធានាធិបតីទីម័រ ឡេស្តេ ក៏បានថ្លែងថា ប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាលទីម័រ ក៏ដូចជាលោកផ្ទាល់ មានកិត្តិយសដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម ក៏ដូចជាមានមោទនភាពដែលបានទទួលវត្តមានដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេចតេជោ និងគណៈប្រតិភូ ដែលអញ្ជើញមកកាន់ទីម័រ។លោកបញ្ជាក់ថា ទីម័រឡេស្តេ ជាមិត្តដ៏ល្អ និងអស្ចារ្យរបស់កម្ពុជា ហើយទន្ទឹមនេះ លោកបានសរសើរពីឥស្សរភាពរបស់សម្តេចតេជោ ដែលលោកចាត់ទុកសម្តេចតេជោ ជាឥស្សរជនដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុត នៅក្នុងតំបន់អាស៉ីអាគ្នេយ៍។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកប្រធានាធិបតី បានរំលេចពីពលីកម្មរបស់សម្តេចតេជោ ក្នុងបុព្វហេតុដើម្បីកម្ពុជា ដោយលោកបានហៅសម្តេចតេជោថា ជាអ្នករំដោះកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ និងជាស្ថាបនិកកម្ពុជា នៅក្នុងសម័យទំនើប។ ដូច្នេះ វាជាកិត្តិយស ដែលលោកផ្ទាល់ ប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាលទីម័រ ទទួលគារវកិច្ចចំពោះសម្តេចតេជោ នៅក្នុងឱកាសនេះ។
សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ក៏បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយ លោក កៃ រ៉ាឡា សាណាណា ហ្គូសម៉ៅ (Kay Rala Xanana Gusmão) នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រឡេស្តេ នៅវិមានរដ្ឋាភិបាល នៃនា ទីក្រុងឌីលី។តាមរយៈលោក ជា ធីរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យព្រឹទ្ធសភា បានឲ្យដឹងថានាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រឡេស្តេ ក៏បានបង្ហាញនៅក្ដីដឹងគុណចំពោះកម្ពុជាដែលបានជ្រោមជ្រែងទីម័រឡេស្តេឲ្យក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានអង្កេតការណ៍នៅឆ្នាំ២០២២ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាអ្នកប្ដូរវេនអាស៊ាន និងការជ្រុមជ្រែងទីម័រឡេស្តេឲ្យក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធរបស់អាស៊ាន នៅពេលខាងមុខ។
សម្ដេចតេជោ បានសម្ដែងនូវក្ដីអរគុណចំពោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រឡេស្តេ ដែលបានធ្វើនូវបដិសណ្ឋារកិច្ចដ៏អស្ចារ្យចំពោះ សម្ដេច តេជោ និងគណៈប្រតិភូដែលបង្ហាញអំពី ភាពរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពី។
សម្ដេចតេជោ បានសម្ដែងនូវការពេញចិត្តចំពោះ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ទីម័រ ទោះបីរជាសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម នៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ ប៉ុន្តែសម្រាប់ទំនាក់ទំនងនយោបាយវិញគឺ ភាគីទាំងពីមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតរមួត ទាំងនៅក្នុងក្របខណ្ឌនយោបាយអន្តរជាតិផងដែរ។ នេះបង្ហាញពី ចំណងមិត្តភាពដ៏រឹងមាំរវាងប្រទេសទាំងពី។
ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ សម្ដេចតេជោ បានគូសរំលេចអំពី ចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយរវាងប្រទេសទាំងសងខាង ដោយទីម័រឡេស្តេ មានចំណុចខ្លាំងខាង សន្តិសុខថាមពល ឯកម្ពុជាមានចំណុចខ្លាំងខាង សន្តិសុខស្បៀង។ ចំណុចទាំងពីមានភាពផ្លាស់ប្ដូរគ្នា ដោយទីម័រខ្លាំងខាង សន្តិសុខថាមពល ប៉ុន្តែខ្យោយខាងសន្តិសុខស្បៀង រីឯកម្ពុជាមានចំណុចខ្លាំងខាង សន្តិសុខស្បៀង ប៉ុន្តែខ្សោយខាង សន្តិសុខថាមពល។បើតាមប្រសាសន៍របស់ សម្ដេចតេជោ, រាជរដ្ឋាភិបាលទាំងពីគួរតែ ពង្រីកនូវកិច្ចសហការជាមួយគ្នា ដើម្បីបំពេញបន្ថែមនៃគ្នាទៅវិញទៅមក។ សម្ដេចតេជោ បានផ្ដល់ជាគំនិតបន្ថែមថា ទីម័រឡេស្តេគួរបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារមួយដែលអាចទទួលយកប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីជាបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលផ្គត់ផ្គង់ស្បៀង។
សម្ដេចតេជោ សង្ឃឹមថា រាជរដ្ឋាភិបាលទាំងពី ជាពិសេសនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសទាំងពីអាចជួបគ្នា ក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។ ក្រៅពីនេះ សម្ដេចតេជោ បានកត់សម្គាល់ពី ការពង្រីកបន្ថែមទៀតនូវវិស័យអប់រំ និងទេសចរណ៍រវាងប្រទេសទាំងពី។ សម្ដេចតេជោ បានបញ្ជាក់ផងដែរថា នឹងស្នើដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីបង្កើនការផ្ដល់អាហារូបករណ៍បន្ថែមទៀតដល់ទីម័រឡេស្តេ។
លោក Kay Rala Xanana Gusmão នាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រឡេស្តេ បានបង្ហាញនូវការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការលើកឡើងរបស់ សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដោយមានប្រសាសន៍ថា នាពេលខាងមុខ ភាគីទាំងពីនឹងជជែកពិភាក្សាគ្នាជុំវិញការលើកឡើងរបស់ សម្ដេចតេជោ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីទីម័រឡេស្តេ សង្ឃឹមថា នាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ទីម័រនឹងអាចចូលជាសមាជិកអាស៊ានពេញសិទ្ធបាន ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន តាំងពីសម្ដេចនៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាមកម្ល៉េះ។
សម្ដេចតេជោ មានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា ប្រទេសក្នុងអាស៊ាន នឹងទទួលយកទីម័រ ជាពិសេសស្ថានភាពទីម័រនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពិតជាសាកសមចូលជាសមាជិកអាស៊ានពេញសិទ្ធបាន។ ប្រទេសកម្ពុជា នឹងគាំទ្រពេញទំហឹងដែលទីម័រចូលចាសមាជិកអាស៊ាន។
សម្រាប់លោកស្រី ម៉ារៀ ហ្វើណាន់ដាឡៃ ប្រធានរដ្ឋសភាទីម័រឡេស្តេ វិញបានបង្ហាញនូវការដឹងគុណចំពោះការចូលរួមដ៏សកម្មរបស់កម្ពុជា ក្នុងការគាំទ្រ និងភាពសកម្មរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងប្រទេសទីម័រឡេស្តេ ឲ្យបានចូលជាសមាជិកអង្កេតការណ៍របស់អាស៊ាន កាលពីឆ្នាំ២០២២ ជាពិសេសគឺតួអង្គរបស់សម្តេចតេជោ បានបន្តជ្រោមជ្រែងជួយដល់ប្រទេស ទីម័រឡេស្តេ ដើម្បីអាចចូលជាសមាជិកអាស៊ានពេញសិទ្ធិនៅពេលខាងមុខ។
លោកស្រី ម៉ារៀ ហ្វើណាន់ដាឡៃ ក៏បានបង្ហាញការនឹកគុណកម្ពុជាកន្លងមក ដែលបានជួយដល់ប្រទេសទីម័រឡេស្តេ ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលកាលណោះកម្ពុជា បានជួយឧបត្ថម្ភជាវ៉ាក់សាំង បង្ការជំងឺកូវីដ១ ដល់ប្រទេសទីម័រឡេស្តេ នៅក្នុងដំណាក់កាលដ៏លំបាក។ លោកស្រី បានបន្ថែមថា គុណូបការៈទាំងនេះគឺលោកស្រីផ្ទាល់ ក៏ដូចជាប្រជាជនទីម័រឡេស្តេ គឺមិនអាចបំភ្លេចបាននោះទេ។
