FBIបើកការវាយឆ្មក់ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនទៅលើវិមានរបស់លោកដូណាល់ត្រាំជាការចំណេញឬខាត?
04-September-2023 / ព័ត៌មានអន្តរជាតិ
អាមេរិក៖ការវាយឆ្មក់របស់ប៉ូលិសហពន្ធ័( FBI) ទៅលើគេហដ្ឋានរបស់អតីតប្រធានាធិបតីលោកដូណាល់ត្រាំ(Donald Trump ) គឺជាការផ្លាស់ប្តូរដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិកដែលបង្កឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស់និងការបែកបាក់បក្សពួកកាន់តែស៊ីជម្រៅ។អតីតប្រធានាធិបតីដូណាល់ត្រាំ (Donald Trump )បាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែសីហាថា ភ្នាក់ងារនៃការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធអាមេរិក (FBI) បានឆ្មក់ចូលផ្ទះរបស់លោកនៅ Mar-a-Lago ក្នុងទីក្រុង Palm Beach រដ្ឋ Florida ។លោកត្រាំមិនបាននិយាយថាហេតុអ្វីបានជាភ្នាក់ងារអាមេរិកចូលឆែកឆេរផ្ទះរបស់លោកទេ។ប៉ុន្តែបានប្រកាសថាការវាយឆ្មក់ដោយមិនប្រកាសថា “មិនចាំបាច់និងមិនសមរម្យ”។
មាន ប្រភព២ដែលដឹងពីបញ្ហានេះបាននិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូររបស់ FBIគឺ ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រអប់ឯកសារចំនួន១៥ដែលលោកត្រាំ( Trump) បានយកចេញពីសេតវិមានកាលពីឆ្នាំមុនរួមទាំងឯកសារដែលបានចាត់ថ្នាក់ផងដែរ។លោកត្រាំ( Trump )កំពុងត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកសម្រាប់ការយកឯកសារប្រធានាធិបតីចេញពីសេតវិមាន ហើយរក្សាទុកនៅ Mar-a-Lago ជិត១ឆ្នាំ។ អតីតប្រធានាធិបតីបានថ្កោលទោសការស៊ើបអង្កេតដោយនិយាយថាលោកមានសិទ្ធិទទួលបានកំណត់ត្រាទាំងនោះ។Donald Trump និងសហការីជាច្រើនរបស់លោកក៏កំពុងត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយ FBI សេវាកម្មចំណូលផ្ទៃក្នុង និងភ្នាក់ងារសហព័ន្ធផ្សេងទៀតសម្រាប់ការចោទប្រកាន់ថាប្រព្រឹត្តខុសក្នុងអំឡុងពេលលោកកាន់តំណែងរយៈពេល៤ឆ្នាំ និងពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គភាពអាជីវកម្មរបស់លោក។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការដែល FBI ឬភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក វាយឆ្មក់ចូលផ្ទះអតីតប្រធានាធិបតី គឺជាការរំពឹងទុក និងមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសនេះ។
លោក Matthew Dallek ដែលជាអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រប្រធានាធិបតីយូរមកហើយបាននិយាយថា “ប្រសិនបើ FBI ឬទីភ្នាក់ងារសហព័ន្ធផ្សេងទៀតនឹងវាយឆ្មក់ផ្ទះរបស់អតីតប្រធានាធិបតីនោះ ខ្ញុំនឹងយល់ថា នេះជាការស៊ើបអង្កេតដ៏ខ្លាំងក្លា” ។ “ជារឿយៗ FBI វាយឆ្មក់ផ្ទះរបស់ឧក្រិដ្ឋជនកំពូលៗ ដែលជារូបភាពដ៏ល្បីតាំងពីទសវត្សរ៍មុនមក។ ប្រសិនបើផ្ទះរបស់អតីតប្រធានាធិបតីត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយភ្នាក់ងារ FBI នោះរូបភាពនោះកាន់តែមានភាពទាក់ទាញ។”ប្រភពដែលដឹងពីការស៊ើបអង្កេតនេះបាននិយាយថា FBI បានជូនដំណឹងដល់សេវាសម្ងាត់ ដែលជាកម្លាំងការពាររបស់អតីតប្រធានាធិបតី ភ្លាមៗមុនពេលអនុវត្តន៍ដីកាស្វែងរកលំនៅដ្ឋាន Mar-a-Lago ។ លោកBradley P. Moss មេធាវីសន្តិសុខមាតុភូមិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក អះអាងថា គ្មាននរណាម្នាក់អាចនៅពីលើច្បាប់នោះទេ រួមទាំងលោក Trump ផងដែរ។
លោកបាននិយាយថា “ឯកសារដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ត្រូវបាននាំយកទៅកាន់លំនៅដ្ឋានរបស់លោក Trump បន្ទាប់ពីលោកបានចាកចេញពីតំណែង ហើយបានរក្សាទុកនៅទីនោះដោយគ្មានសុវត្ថិភាពអស់រយៈពេលជាច្រើនខែ។ នេះគឺជាការរំលោភច្បាប់យ៉ាងច្បាស់” ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការដែលភ្នាក់ងារ FBI ស្វែងរកវិមានរបស់អតីតប្រធានាធិបតី Trump ក៏មានភាពចម្រូងចម្រាស់ផងដែរ។ លោក Alan Dershowitz អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ដ៏លេចធ្លោនៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានងឿងឆ្ងល់ថាតើការវាយឆ្មក់នេះពិតជាមធ្យោបាយចុងក្រោយឬយ៉ាងណា។យោងតាម Dershowitz ការវាយឆ្មក់ជាធម្មតាត្រូវបានប្រើតែនៅពេលដែលការអនុវត្តច្បាប់សហព័ន្ធបានអស់មធ្យោបាយផ្សេងទៀតទាំងអស់ឬមានហេតុផលដើម្បីជឿថាភស្តុតាងនឹងត្រូវបានបំផ្លាញប្រសិនបើនីតិវិធីធម្មតាត្រូវបានអនុវត្ត។ ប៉ុន្តែលោកបាននិយាយថា ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិកមិនបានអនុវត្តជម្រើសផ្សេងទៀតមុនពេលធ្វើការវាយឆ្មក់នោះទេ។លោកបានបន្តថា៖ «ការវាយឆ្មក់គឺជាមធ្យោបាយចុងក្រោយ។ប៉ុន្តែថ្ងៃនេះក្នុងករណីជាច្រើនវាជាជម្រើសដំបូង»។ “ខ្ញុំសង្ឃឹមថាការវាយឆ្មក់នេះមានហេតុផលល្អ” ។
អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ Dershowitz សង្ឃឹមថាអ្វីដែលបានធ្វើជាមួយ Trump គឺជាអ្វីដែលគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងមិនជំទាស់ប្រសិនបើវាត្រូវបានគេអនុវត្តចំពោះសមាជិកគណបក្សទាំងនេះ។មន្ត្រីសេតវិមានបាននិយាយថា ពួកគេមិនត្រូវបានជូនដំណឹងអំពីការវាយឆ្មក់របស់ FBI នោះទេ។ គណៈកម្មាធិការសភាដែលស៊ើបអង្កេតកុប្បកម្ម Capitol Hill នៅដើមឆ្នាំ ២០២១ក៏បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើព័ត៌មាននេះដែរ។អតីតប្រធានាធិបតី Trump បាននិយាយថាលោកកំពុងត្រូវបានគេធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសកម្មភាពរបស់ “អ្នកប្រជាធិបតេយ្យដែលព្យាយាមរារាំងខ្ញុំមិនឱ្យឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីនៅឆ្នាំ២០២៤” ។លោក Julian E. Zelizer អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រប្រធានាធិបតីនៅសាកលវិទ្យាល័យ Princeton គិតថាការវាយឆ្មក់ FBI ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកលើផ្ទះរបស់លោក Trump អាចជាសកម្មភាពនយោបាយប្រឆាំងនឹងការដេញថ្លៃរបស់លោកសម្រាប់អាណត្តិក្រោយ។លោកបាននិយាយថា “វាមិនមែនគ្រាន់តែជាអតីតប្រធានាធិបតីដែលកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតនោះទេ។ ប៉ុន្តែជាបេក្ខជនដ៏មានសក្តានុពលសម្រាប់ការប្រជែងឆ្នាំ ២០២៤” ។
សម្ព័ន្ធមិត្ត និងអតីតមន្ត្រីរបស់លោក Trump បានរិះគន់ការវាយឆ្មក់នេះ ដោយហៅវាថាជាបក្ខពួក និងខុសច្បាប់។ Matthew Whitaker អតីតអគ្គមេធាវីស្តីទីក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Trump គិតថារដ្ឋបាលបច្ចុប្បន្នកំពុងស៊ើបអង្កេតរដ្ឋបាលមុន។ Whitaker បាននិយាយថា “នោះមិនមែនជាអ្វីដែលគួរតែកើតឡើងនៅអាមេរិក” .។លោក ខេវិន មឺកខាធី (Kevin McCarthy) មេដឹកនាំសភាមតិភាគតិច បានបញ្ជាក់ នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា «ខ្ញុំបានយល់កាន់តែច្បាស់ថា ក្រសួងយុត្តិធម៌ បានឈានដល់ស្ថានភាពមួយ មិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន ជុំវិញការប្រើប្រាស់នយោបាយ ធ្វើជាអាវុធ។ ប៉ុន្ដែនៅពេលគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ឈ្នះលើការគ្រប់គ្រងសភាតំណាងរាស្ត្រ ពួកគេនឹងត្រួតពិនិត្យភ្លាមៗ លើក្រសួងនេះ ដោយថែមទាំងបានព្រមានថា លោក ម័ររិក ហ្កាឡែនដ៍ (Merrick Garland) រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងយុត្ដិធម៌ គួរតែរក្សាឯកសាររបស់គាត់ និង សម្អាតប្រតិទិនរបស់គាត់។
តែប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិសាធារណរដ្ឋលោកស្រី Ronna McDanielវិញ បាននិយាយថា “ការរំលោភអំណាចនេះត្រូវតែបញ្ចប់ ហើយវិធីតែមួយគត់ដើម្បីធ្វើនោះគឺបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សសាធារណរដ្ឋនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា” ។សេតវិមាន និង FBI មិនបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើការចោទប្រកាន់នេះទេ ដោយសារការស៊ើបអង្កេតកំពុងបន្ត។
ប្រសិនបើលោក ត្រាំត្រូវបានចោទប្រកាន់ ឬផ្ដន្ទាទោស?នៅក្រោមច្បាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ច្បាប់នេះអាចដាក់ទណ្ឌកម្មដកហូតសិទ្ធិពីការកាន់តំណែងរាល់មន្ត្រីនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ តែទោះជា យ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាសំខាន់ គឺនៅត្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកដែលបានចែងយ៉ាងច្បាស់ពីគុណសម្បត្តិសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតី និងចែងដាច់ដោយឡែកពីគ្នានៃនីតិវិធី ដកតំណែងប្រធានាធិបតី ឬដកហូតសិទ្ធិមិនឱ្យឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី។បានន័យថាទោះបីជាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ឬផ្តន្ទាទោសនៅក្រោមច្បាប់ខាងលើក៏ដោយ ក៏គេមិនប្រាកដនោះដែរថាតើរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកនឹងអនុញ្ញាតឱ្យ រូបលោកត្រូវបានគេដកហូតសិទ្ធិឈរឈ្មោះដោយមិនចាប់បាច់ឆ្លងកាត់នីតិវិធី «impeachment» ឬក៏យ៉ាងណានោះទេ។
ពីព្រោះដើម្បីដកតំណែង ឬដកហូតសិទ្ធិឈរឈ្មោះជា បេក្ខជនប្រធានាធិបតី គឺត្រូវធ្វើឡើងតាមនីតិវិធីដកតំណែងប្រធានាធិបតីដែលគេហៅថា «impeachment» ដោយតាមនោះសភាតំណាងរាស្ត្រអាមេរិកជាអ្នកចោទប្រកាន់ ដកតំណែង រីឯព្រឹទ្ធសភាជាអ្នកផ្ដន្ទាទោស និងសម្រេចចិត្តថាបុគ្គលម្នាក់មិនមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការកាន់តំណែងជាមន្ត្រីសហព័ន្ធ ឬប្រធានាធិបតី។មានការកត់សម្គាល់ថា ការឆ្មក់ឆែកឆេរផ្ទះរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ កើតឡើងនៅចំពេលលោក ត្រាំផ្ទាល់ធ្លាប់បានបង្ហើបពីចេតនាចង់ឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីតំណាងឱ្យ គណបក្សសាធារណរដ្ឋនៅឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ និងនៅមុនការបោះឆ្នោតពាក់កណ្ដាលអាណត្តិចូលមកដល់នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។ ដូច្នេះហើយទើបគណបក្សសាធារណរដ្ឋ និងក្រុមអ្នកគាំទ្រលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចោទប្រកាន់ថាប្រតិបត្តិការរបស់ FBI បង្កប់នូវចេតនានយោបាយ។ក្រៅតែពីរឿងអាស្រូវពាក់ព័ន្ធនឹងការទុកឯកសារសម្ងាត់ដោយខុសច្បាប់ លោក ត្រាំ ក៏កំពុងប្រឈមមុខនឹងរឿងក្ដីកាំ្ដជាច្រើនទៀតដែរ ដូចជាការញុះញុងក្រុមបាតុករ ឱ្យវាយប្រហារវិមានសភា កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០២១ ព្រមទាំងរឿងអាស្រូវគេចពន្ធនៃមុខជំនួញគ្រួសារបស់លោកដែលសុទ្ធសឹងតែជាបញ្ហាឈឺក្បាលសម្រាប់ គណបក្សសាធារណរដ្ឋ ជាពិសេសនៅមុនការបោះឆ្នោតពាក់កណ្ដាលអាណត្តិមកដល់៕ប្រភពAP(Bloomberg, Newsmax, USA Today, WSJ)
