សវនាការសាជាថ្មីលោកកឹមសុខារំពឹងតុលាការនឹងដោះលែងលោកតែមន្ត្រីសិទ្ធមនុស្សគិតផ្សេង!
ភ្នំពេញ៖ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា សង្ឃឹមថា តុលាការនឹងទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយទៅលើរូបលោក ដើម្បីជាជំហានមួយទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិប្រាកដតែអ្នកវិភាគគិតថា តុលាការនឹងកាត់ក្ដីឱ្យលោក កឹម សុខា មានទោសជាមុនសិន មុនមានការលើកលែងទោស។
នៅគេហដ្ឋានរបស់លោក មុនចេញទៅកាន់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី១៩ ខែមករា លោក កឹម សុខា ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ថ្ងៃនេះតុលាការនឹងសម្រេចទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់មកលើរូបខ្ញុំ ដើម្បីកម្ពុជាយើងបោះជំហានទៅរកការផ្សះផ្សាបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយយើងមានសាមគ្គីជាតិ ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិយើងទាំងអស់គ្នាតទៅទៀត»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះលោក សុខ ឥសានអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បានថ្លែងថា ការអំពាវនាវរបស់លោក កឹម សុខា នេះ គឺគ្រាន់តែជាមតិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ ដើម្បីចង់ទទួលបានការរួចផុតពីការចោទប្រកាន់របស់តុលាការតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា ការសម្រេចយ៉ាងណានោះ គឺអាស្រ័យលើឆន្ទានុសិទ្ធរបស់តុលាការ។លោកថា៖ «និយាយរួម ជាគំនិត ជាឆន្ទៈដូចគ្នាទេ ក៏ប៉ុន្តែវានៅត្រង់ថាការធ្វើវាដូចឆន្ទៈដូចគំនិតដែរឬអត់! អាហ្នឹងរឿងតែប៉ុណ្ណឹង! ហើយខ្ញុំយល់ថា បើប្រសិនណាជាមានគំនិតហ្នឹងតាំងពីដើមមក អាហ្នឹងវាអត់មានបញ្ហាអីពាក់ព័ន្ធផ្លូវតុលាការទេ ទោះបីថាគាត់ជាអ្នកនយោបាយក៏ពិតមែន តែអ្នកនយោបាយមិនអាចរំលងបាននូវការអនុវត្តគោលការណ៍ច្បាប់ទេ កាលណាតែធ្វើនយោបាយរំលោភច្បាប់ វាចូលទៅក្នុងការទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ហើយ»។
សម្រាប់នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព វិញ យល់ថា សវនាការលោក កឹម សុខា គឺជារឿងនយោបាយដែលលទ្ធផលនៃការកាត់ក្តី នឹងសម្រេចដោយអ្នកនយោបាយ។ «ជារបត់មួយដែលខ្ញុំមើលឃើញថា វាអាចទៅរួចច្រើនជាងការដែលមានការទម្លាក់បទចោទ ព្រោះការទម្លាក់បទចោទ វាមិនអាចទៅរួច ដោយសារបើអ៊ីចឹង បានន័យថា ការរំលាយគណបក្ស ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ហើយការដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកន្លងមក ហើយដែលគណបក្សជំទាស់ មិនអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងនោះ វាទៅជារឿងមួយដែលជាការចោទប្រកាន់ដោយខុសទាំងស្រុង។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំគិតថា វាមិនអាចទៅរួចនោះទេ»។
បណ្ឌិត សេង សារីអ្នកវិភាគនយោបាយ បានលើកឡើងពីសេណារីយ៉ូមួយដែលផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យលោក កឹម សុខា អាចវិលមកធ្វើនយោបាយឡើងវិញបាន ។លោកថា៖ «ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះដំណើរការកាត់ទោសរបស់លោក កឹម សុខា ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា គាត់នឹងមានសេរីភាពពេញលេញតាមមធ្យោបាយបែបណាក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំមើលឃើញថា ប្រហែលជាគាត់ត្រូវមានទោសសិន ហើយនឹងអាចមានការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ ជាជាងការលើកលែងទោសឬទម្លាក់បទចោទដោយផ្ទាល់ពីតុលាការ ដែលវាអាចធ្វើឱ្យមានភាពរសេមរសាមជាមួយរឿងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការយកតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ និងតំណាងរាស្ត្រ»។
លោក ផៃ ស៊ីផានអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លើកឡើងស្រដៀងគ្នាដែរថា សំណុំរឿងរបស់លោក កឹមសុខា គឺសម្រេចលើតុលាការ។ លោកថា ប្រសិនបើតុលាការកាត់ទោសលោក កឹម សុខា នោះលទ្ធភាពដែលលោក កឹម សុខា អាចត្រូវបានលើកលែងទោស គឺត្រូវសម្រេចដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី។«នៅស្រុកខ្មែរមានច្បាប់មួយដែលជាបុព្វសិទ្ធិរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ទើបអាចវិនិច្ឆ័យថា តើបុគ្គលដែលជាប់ទោសហ្នឹង អាចទទួលបានការអធ្យាស្រ័យ ឬការអនុគ្រោះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្នឹង គឺមានបុព្វសិទ្ធិក្នុងការសរសេរលិខិតថ្វាយព្រះមហាក្សត្រដើម្បីសុំលើកលែងទោស ប៉ុន្តែការលើកលែងទោសហ្នឹង ទាល់តែចប់ការចោទប្រកាន់ ទាល់តែមានដំណើរការអនុវត្តទៅលើពេលវេលានៃការជាប់ទោសនោះសិន»។
នៅក្នុងសាលសវនាការនាព្រឹកថ្ងៃទី១៩មករាមានការឃ្លាំមើលពីក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងមន្ត្រីការទូតបរទេសផងដែរ។ លោក កឹម សុខា អតីតតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តកំពង់ចាម បានស្នើសុំឱ្យក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះដឹកនាំដោយលោកចៅក្រម កូយ សៅបន្តនីតិវិធីដោយភាពត្រឹមត្រូវ និងពន្លឿនការកាត់ក្តីរបស់លោក ដើម្បីអាចឱ្យលោកបានចូលរួមបម្រើជាតិ។៖ «ខ្ញុំគាំទ្រសវនាការឱ្យឆាប់ចប់។ ខ្ញុំជម្រាបថ្នាក់ដឹកនាំខ្ញុំត្រូវការចូលរួមបម្រើប្រទេសជាតិ»។
បន្ទាប់ពីសវនាការរយៈពេលជាង៣ម៉ោង ក្រុមមេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា ប្រាប់សន្និសីទព័ត៌មានក្នុងបរិវេណសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា លោក កឹម សុខា មិនបានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ដូចការចោទរបស់តុលាការទេ ហើយថា តុលាការមានបំណងអូសបន្លាយពេលកាត់ក្តី ដោយយកលេសអំពីការឆ្លងរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ ហើយមិនព្រមធ្វើតាមសំណើររបស់ក្រុមមេធាវីឱ្យពន្លឿននីតិវិធីជម្រះក្តីនោះទេ។
លោកមេធាវី ចាន់ ចេន និយាយថា កូនក្តីរបស់លោក ពីមុនមកមានការរាប់អានគ្នាជាមួយប្រជាជន និងថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងក៏បានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយមន្ត្រីអង្គទូតនានាប្រចាំកម្ពុជា និងមន្ត្រីការទូតដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ហើយកូនក្តីលោក ក៏បានចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងកិច្ចការមនុស្សធម៌ផងដែរ។ ផ្អែកលើចំណុចវិជ្ជាមានទាំងនេះ លោកជឿថា កូនក្តីលោក នឹងបានរួចផុតពីការចោទប្រកាន់។«អ៊ីចឹងជាចុងក្រោយតាមទឡ្ហីករណ៍ទាំងបីហ្នឹង ខ្ញុំយល់ឃើញថា យើងមានក្តីសង្ឃឹមថា កូនក្តីខ្ញុំ រួចផុតពីបទចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ»។
នៅក្នុងសាលសវនាការ លោកចៅក្រម កូយ សៅ បានលើកឡើងថា ក្នុងគ្រាមានការឆ្លងរាតត្បាតធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺកូវីដ១៩នោះ តុលាការបានជូនដំណឹងអំពីការផ្អាកសវនាការច្រើនណាស់ ពោល គឺបន្តបើកសវនាការតែ២ភាគរយប៉ុណ្ណោះនៃសំណុំរឿង ហើយសវនាការនោះ ធ្វើឡើងតែទៅលើជនជាប់ចោទក្នុងឃុំ ដើម្បីបញ្ចៀសពីការរំលោភសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ឃុំ ដែលអាចឃុំខ្លួនលើសនីតិវិធី បើមិនមានការជម្រះក្តីនោះ។
ត្រង់ចំណុចនៃការលើកឡើងពីភាគីមេធាវីលោក កឹម សុខា ថា តុលាការគួរបញ្ឈប់នីតិវិធីកាត់ក្តីលោកកឹម សុខា និងថា លោក កឹម សុខា នឹងរួចពីការចោទប្រកាន់នោះតំណាងអយ្យការលោក ប្លង់ សុផល បញ្ជាក់ថា សវនាការមិនអាចបញ្ឈប់បានទេ ព្រោះមានភស្តុតាងជាច្រើន ដែលត្រូវលើកយកមកពិភាក្សា ដើម្បីបញ្ជាក់ថា លោកកឹម សុខា មានកំហុស ឬមិនមានកំហុសនោះ។លោក ប្លង់ សុផល ពន្យល់ថា៖ «ដើម្បីបញ្ចប់នីតិវិធីបាន ទីមួយ គឺមរណភាពរបស់ជនជាប់ចោទ។ ទីពីរ គឺសាលក្រមចុងក្រោយសម្រេចថា មានទោស អត់ទោស»។
តំណាងអយ្យការលោក ប្លង់ សុផល បន្ថែមថា៖ «ភស្តុតាងប៉ុណ្ណឹងហើយ បើជនជាប់ចោទសារភាព គឺចប់ហើយ។ ចង់ចប់តាមចិត្តម៉េចបាន? នីតិវិធីមាន»។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអង្គការលីកាដូយល់ថា រឿងក្តីដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ និងមានភាពស្មុគស្មាញនេះ នឹងមិនងាយចប់ទេ ព្រោះមកដល់ពេលបន្តសវនាការជាថ្មីនេះ មិនទាន់មានការកោះហៅសាក្សីមកផ្ដល់សក្ខីកម្មនៅឡើយ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះលោក កូយ សៅ សំណុំរឿងលោក កឹម សុខា មានអង្គហេតុពីរធំៗ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេសឬត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយរដ្ឋបរទេស និងអំពើប្រទូសរ៉ាយ ឬអំពើឈ្លានពានកម្ពុជាយោងតាមមាត្រា៤៤៣នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។អង្គហេតុពីរធំៗនេះ មានទំនាក់ទំនងនឹងសកម្មភាពនយោបាយ និងស៊ីវិលរបស់លោក កឹម សុខា តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលរួមមានការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ការបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្រឹត្តិការណ៍នៃការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខាកាលពីដើមខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៧។
ក្នុងសវនាការកាលពីថ្ងៃពុធលោកចៅក្រម កូយ សៅ បានបញ្ជាឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋបាលតុលាការចាក់បញ្ចាំងភស្តុតាងជាឃ្លីបវីដេអូមួយមានរយៈពេល១ម៉ោង ៣នាទី និង១៩វិនាទីទាំងស្រុងឱ្យលោក កឹម សុខា ក្រុមអ្នកការពារក្តី និងអ្នកឃ្លាំមើលសវនាការមើលឡើងវិញម្តងទៀត ដើម្បីជម្រះការសង្ស័យដែលថាវីដេអូនោះត្រូវបានគេកាត់តជាកង់ៗ មុននឹងដំណើរការនីតិវិធីបន្តទៀត។បន្ទាប់ពីការចាក់បញ្ចាំងវីដេអូនោះ បានជាង២០នាទីលោក កូយ សៅ ប្រកាសបន្តសវនាការទៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ខាងមុខ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស ឬត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេសដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដែលភស្តុតាងនោះយកចេញពីការថ្លែងរបស់លោកក្នុងវេទិកាមួយនៅក្រៅប្រទេស ជុំវិញការកសាងសមត្ថភាពរបស់ពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានអំពីសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាលពីខែដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ហើយយកទៅឃុំនៅពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជាប់ព្រំដែនវៀតណាម។ ប្រមាណមួយឆ្នាំក្រោយមក លោកត្រូវបានប្ដូរមកឃុំខ្លួននៅគេហដ្ឋានរបស់លោកវិញ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោមហេតុផលសុខភាពរបស់លោកផ្ទាល់។មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយជាង៤ឆ្នាំមកហើយ ទោះបីជានៅចុងឆ្នាំ២០១៩ តុលាការបានផ្ដល់សេរីភាពឱ្យលោកច្រើនបន្តិចក្ដី ប៉ុន្តែមេបក្សប្រឆាំងដែលតុលាការរំលាយរូបនេះត្រូវដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការឃ្លាំមើល ដោយសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនិងសិទ្ធិចេញទៅក្រៅប្រទេសត្រូវបានហាមឃាត់ទាំងស្រុង។
មានការកត់សម្គាល់ថានៅប៉ុន្មានថ្ងៃនៃការបន្តសវនាការឡើងវិញនៅថ្ងៃទី១៩មករា លោក កឹម សុខា បានជួបជាមួយមន្ត្រីការទូតនៃប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួន រួមមាន ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអង់គ្លេសដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាថ្មីៗនេះ។ លើសពីនេះ នៅស្ថានទូតបារាំងក្រុងភ្នំពេញលោកក៏បានជួបសន្ទនាជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតស្តីទី នៃគណៈប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុប ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋឆេក និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់។លោក កឹម សុខាឲ្យដឹងថា បណ្តាប្រទេសទាំងនោះ ចង់ឃើញកម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំនេះ មានដំណោះស្រាយនយោបាយផ្ទៃក្នុង ដើម្បីផ្សះផ្សាជាតិ រក្សាសន្តិភាព ដោយពួកគេបានទទួលស្គាល់នូវគុណតម្លៃនៃការតស៊ូដោយអហិង្សា របស់លោក ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស៕
